Zamana Meydan Okuyan Diller: Günümüzde varlığını sürdüren en eski dil hangisi?

Konuşulan kelimeler dünya üstünde fizyolojik bir iz bırakmaz, bu yüzden insan dilinin kökenini araştırmak güç bir iştir. Lisan bununla beraber devamlı bir değişiklik halindedir; kelimeler ve anlamları her nesilde dönüşür ve değişmiş olur. Bundan dolayı, tek bir dili gezegenimizin en eski dili olarak görünür kılmak, pek oldukca detayı gözden kaçırmak olur.

Binaen aleyh, eski çağlardan kalma ve günümüz şartlarında hala konuşulan bir takım lisan var ve bunların bütünü insan tarihinin büyüleyici bir kısmını aydınlatır. Aşağıda, günümüz şartlarında halen konuşulan, mavi gezegenin en eski 8 diline göz atıyoruz…

İbranice

İbranice, Yahudi mukaddes metinlerinin dili olup 3.000 seneden daha eski bir geçmişe haiz. Dilin erken formları M.Ö. 1200 civarındaki metinlerde ortaya çıktı.

M.S. 400 civarında, İbranice düzgün biçimde olarak konuşulan bir lisan olmaktan çıktı ve hemen hemen ölü bir lisan haline geldi. Sadece, çağdaş çağda Siyonizm’in yükselişi, dilin tekrardan canlanmasını sağlamış oldu ve şimdilerde dokuz milyon şahıs tarafınca konuşuluyor.

Çağdaş İbranice, Mukaddes İbranice’den farklı yapıdadır, sadece ikisi içinde direkt bağlantılar ortaya çıkarmak mümkün.

Sanskritçe

Sanskritçe, çok eski çağda dinden doğan başka bir lisan. Hinduizmin mukaddes metinlerinin yanında ayrıca Budizm ve Jainizmin zamanı metinlerinin de dilidir. Hindu metinleri M.Ö. 1.200 civarına uzanıyor, bu da dilin 3.000 seneden daha eski bir tarihe haiz olduğu anlamına geliyor.

gün itibariyle hala bir halde konuşulmaya devam ediyor. çoğunlukla de Hindu rahipleri tarafınca dini törenler esnasında… Tahminlere nazaran, Hintlilerin yalnızca %1’den azı bu dili konuşabiliyor.

Sadece bu dilin tesiri günümüz şartlarında hala sürüyor. Sanskritçe, Hindistan-Avrupa dilleri olarak herkesçe malum olan geniş bir lisan ailesine ilişkin. Bu da İngilizce, Fransızca, Portekizce, İspanyolca, Rusça ve Avrupa’da yaygın olarak konuşulan birden çok lisan ile bağlantılı olduğu anlamına geliyor.

Tamilce

Etkisi altına alan bir halde, ortalama 80 milyon şahıs Tamilceyi günlük hayatta kullanmaya devam ediyor. En eski Tamil edebiyatı olan Tolkāppiyam’ın M.Ö. 300’e dayandığı düşünülüyor. Tamilce, Sri Lanka ve Hindistan’ın cenup eyaletlerinde halen yaygın durumda.

Yunanca

Yunanca şu veya bu biçimde minimum M.Ö. 1300 senesinden beri kullanılmakta.. Klasik formu, bugün Yunanistan’da konuşulan dilden mühim seviyede değişik. Sadece akıcı konuşanların bir çok eskiden konuşulan Helenistik ya da Koini Yunancasını anlayabilir.

Binaen aleyh, Sokrates gibilerin konuşmuş olduğu en eski formlardan kabul edilen Attika lehçesi şeklinde formlar, günümüzdeki versiyonundan oldukca ırak.

Arapça

Arapça dünya tarihinde oldukça mühim bir role haiz. Arapça’nın erken formları M.Ö. sekizinci yüzyıla kadar uzanır. Sadece lisan, bilhassa M.S üçüncü ve altıncı yüzyıllar içinde mühim değişikliklere uğradı.

Arapça, öncelikli olarak Arabistan Yarımadası’nın kuzeybatısında ortaya çıktı. İbranice ve Aramice şeklinde Sami lisan ailesinin bir üyesi. Günümüz şartlarında tahminen 371 milyon kişinin anne dili olduğun tahmin ediliyor. bundan farklı olarak pek oldukca şahıs, İslam’daki önemi sebebiyle ikinci lisan olarak konuşmakta.

Çince

Çince oldukca geniş bir lehçeye haiz. Amma ve lakin Çin’deki kitlelerin bir çok çağdaş standartlaştırılmış bir formu olan Mandarin Çincesini konuşuyor. Yue (Kantonca), Xiang (Hunan), Min, Gan, Wu ve Kejia şeklinde bölgesel olarak kullanılan birden çok lehçesi var.

En eski herkesçe malum olan Çince yazıtlar, M.Ö. 1123 tarihindeki kaplumbağa kabuklarında ortaya çıkarıldı. Bu da yazılı dilin 3.000 seneden daha eski bir süredir var bulunduğunu kanıtlıyor. O zamandan beri mühim seviyede çeşitlenmiş ve gelişmiş olsa da bu eski lisan sisteminin tesiri günümüz şartlarında hala görülebiliyor.

Latince

Latince, büyük zamanı öneme haiz başka bir lisan. Bu italik lisan, M.Ö. 750 ila 100 içinde Eski Latinceye evrildi ve son olarak MS 450’ye kadar kullanılan Klasik Latince haline geldi. MS altıncı ila dokuzuncu yüzyıllarda ise İtalyanca, İspanyolca, Portekizce ve Fransızca şeklinde çağdaş dillere dönüştü.

Latince bundan böyle anne lisan olarak konuşulmamasına karşın, çok eski metinlere olan yoğun alaka ve Latin Avrupa kültüründeki yaygın tesiri olanakları sayesinde ölü bir lisan olmaktan kurtulmayı başardı.

Baskça

Baskça, Garp Avrupa’da yaşayan en eski lisan olarak kabul edilmelidir. Fransa ve İspanya sınırları arasındaki Pirene dağlarında yer edinen özerk bir topluluk olan Bask Bölgesi’nde, halen ortalama 700.000 şahıs bu dili konuşuyor.

Baskça’nın ne kadar eskiye dayandığı hala bir giz, zira öteki hiçbir dille ilişkisi bulunmuyor. Bu vaziyet, onu dilbilimciler için daha da alaka çekici hale getiriyor. Şundan dolayı Avrupa, Hindistan-Avrupa dilleriyle dolup taşmadan evvel hayatta kalan ender dillerden birisi de bu.