Samuraylar, Giza Sfenksi ve fotoğraf makinesi bir arada…

1864’te çekilmiş buğulu bir resim, Mısır’daki Büyük Giza Sfenksi’nin önünde duran bir grup Japon samurayını gösteriyor. Bu enteresan görüntüde yer edinen samuraylar, büyük ihtimalle ikonik bir fotoğrafın kafa kahramanı olduklarını bilmiyorlardı. alışılagelmiş Japon giysileri, eski Mısır anıtı ve Avrupa kamerasının bir araya gelmesi son derece baş karıştırıcı gözüküyordu fakat aslına bakarsak, tarihin mühim bir geçiş periyodunun simgesi olacaktı. Bu kombinasyon ne kadar beklenmedik olsa da, 159 senelik resim, Japonya ve küreselleşen dünya tarihinde fazlaca mühim bir hatıra vurguluyor.

Resim, “Ikeda vazifesi” olarak da isimlendirilen ve Japonya tarihinin mühim kilometre taşlarından önde gelen bir vazife esnasında çekildi. Feodal Japonya’yı yöneten askeri diktatörlük Tokugawa şogunluğunun talimatıyla mahalli vali Ikeda Nagaoki, 1864’te Yokohama limanıyla ilgili hararetli bir anlaşmazlığı çözmek için Paris’e gönderildi. 27 yaşındaki Nagoki’nin yanında 36 kişilik bir kurul vardı.

Ikeda vazifesi’nin sebebi neydi?

19. yüzyılın ikinci yarısı, Japonya’nın varoluşsal güçlük dönemiydi. Avrupalı sömürgeciler, Afrika ve ABD’nın yanında ayrıca Asya’nın geniş topraklarının kontrolünü de ele geçirmişti. Japonya, onları ırak yakalamak için, 17. yüzyıldan beri talibi yabancılardan korumaya işçi, sakoku isminde olan sert bir yalıtım politikası izliyordu. Bu politikanın bir parçası olarak Hristiyanlık mutlak surette yasaklandı ve yalnız Çinliler ve Hollandalılarla alış veriş yapılabiliyordu.

Gururlu Japonya adası, sömürgeciliğin amansız kuvveti tarafınca nispeten dokunulmamış kalmayı başardı, sadece değişimin kaçınılmaz olduğu giderek daha açık hale geliyordu.

1853 senesinde, Amerika’li Amiral Matthew Perry, bir Amerikan cenk gemisi filosuyla Yokohama kıyılarına geldi ve Japonya’nın limanlarını internasyonal ticarete açmasını istedi. Bu talep isteksizce kabul edildi ve Yokohama’nın sahil yerleşimi hızla bir dış alış veriş merkezi haline geldi.

Japonya, yabancıların kendi ülkeleri üstündeki artan etkisinden anlaşılır bir halde rahatsızdı ve yabancı karşıtı duygular alevlendi. 1863’te İmparator Kōmei, kontrolü art alma çabasının bir parçası olarak, Ikeda’ya Fransa’ya gitmesini ve Yokohama’nın açık liman statüsüne nihayet verilmesini talep etmesini emretti. Bir Fransız cenk gemisinde, Ikeda ve mürettebatı yola koyuldu ve Şangay, Hindistan ve Kahire’de mola verdi.

Mısır’daki molaları esnasında, Büyük Giza Piramitlerini ziyaret yapmak eylemek için vakit ayırdılar. Burası, Sfenks’in eteğinde, delegasyonun fotoğraflarını fotoğrafçı Antonio Beato’ya çektirmiş olduğu yerdi.

Yolculuğun sonunda Ikeda, Fransızlarla bir araya geldi. Sadece Yokohama limanını kapatma talepleri bir bütün olarak reddedildi ve vazife tam bir başarısızlıkla sonuçlandı.

Japonya en sonunda isteklerinden caymak ve açık ticareti bir bütün olarak kabullenmek ve onaylamak mecburiyetinde bırakıldı. 1868’de Japonlar Meiji Restorasyonunu başlattı. Tokugawa Shogunate‘nin devrilmesinin peşinden ada kapılarını Batılılaşmaya bir bütün olarak açarak süratli modernleşmeyi, sanayileşmeyi ve kentleşmeyi ateşledi. Yoğun toplumsal değişimin ortasında kalan Japonya, tekrar de kimliğini kaybetmedi. Geleneklerine ve kültürlerine hâlâ dikkat eden memleket, sonunda Garp’ya rakip olmaya başlamış olan emperyal bir kuvvet merkezi haline geldi.

Bir ihtimal o vakitler buna dikkat etmediler fakat Ikeda Misyonu 1864’te Sfenks’in eteğinde mola verdiğinde ve bu kareyi çektirdiğinde, arkalarında gezegenimizin çağdaş öncesi periyodu ve önlerinde çağdaş bir geleceğin izleri bulunduğunu ayrım etmediler. Ve bu geçişin kendi ülkeleri için de yaşanmak suretiyle bulunduğunu bilmiyorlardı. Kısacası, Japonya’nın modern tarihinin uçurumunda duruyorlardı. Bu fotoğrafın gerçek bir sembol haline gelmesinin sebebi de tam olarak buydu.