Kiros Silindiri : Dünya’nın ilk anayasası

Kiros Silindiri nedir? önemi nedir? Dünya’nın ilk anayasası hangisidir? Nerede, ne yazıyor, ne süre yazıldı? nerede sergileniyor? Kim tarafınca yazdırıldı? şeklinde sorularınıza herdembilgiler’dan cevap bulabilirsiniz.

Kiros Silindir nedir?

Kiros Silindiri Millattan evvel 539 senesinde Pers Kralı 2. Kiros tarafınca yazdırılmıştır. İlk anayasa olarak kabul edilmesinin en gerekli sebebi, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nden ortalama 2500 sene evvel ‘İnsan hakları’nı mevzu, bahis almasıdır.

Pers Kralı 2. Kiros ve Ordusu Milattan evvel 539 senesinde Sümer ve Akad diyarlarının peşinden Babil’e girerek o zamanda herkesçe malum olan Dünya’nın dört bir yanını ele geçirmişti. Bu fetihin peşinden Pers Kralı 2.Kiros, Babil’de bir oldukça etnik kökenden kişilere hükmettiğini biliyordu ve fetihlerinin kalıcı olması için her diyarda her etnik kökene karşı hoşgörülü bir halde yaklaşacağını duyuru yapmak eylemek için bu silindiri yazdırmıştır.

Kiros Silindiri ‘nde ne yazıyor?

Silindirde üç anne mevzu, bahis ele alınmıştı. Soy ve din eşitliği, Köleler ve göçe zorlananların haklarının art iade edilmesi ve yıkılan bütün dini tapınakların istenildiği şeklinde onarılmasına izin verilmesi Kiros Silindiri’nin temelini oluşturdu. Akadca yazılmış olan metin, kilden yapılmış bir fıçı şeklinde tasarlanmıştı. Metin, Pers kralı 2.Kiros’un hükmettiği yerlerin adları ve unvanlarının sıralanması ile başlamaktadır. Metnin ilerleyen kısımlarda bütün Mezotopamya topraklarını ordusu ile beraber nasıl fethettiğğini, fethettiği yerlerde gösterdiği acıma ve hoşgörüleri anlatılır. Silindir en mühim ve nihayet kısmında ise halka can, mal, namus güvencesi verdiğini, lisan, din ve soy penceresinden özgürlüklerin önünün açıldığını vve kimsenin inancına karışmadan saygı içinde ayrımcılık yapmaksızın yaşama hakkı tanıdığını, devletler içinde yaşanabilecek sorunların barışçıl yollarla çözüleceğini ve hükmettiği diyarlarda halkın kendi yöneticilerini seçebileceğini duyuru ediyordu.

Kiros‘un bu yönetim biçimin peşinden Mezopotamya toplumlarının çehresinin değişmiş olduğu düşünülmektedir. Kiros’tan sonrasında gelen kralları da etkileyen bu yapıt sebebiyle her tahta çıkan kral kendisi adına bildiri yayınlamaya adım atmıştır. Kendisinden sonraki zamanda de Kiros’un bu anlayışına sahiplenen yöneticiler de var olmaya adım atmıştır.

Kiros Silindiri ‘nin bulunması

Kiros Silindiri o dönemden bu yana bütünlüğünü koruyabilmiş en kıymetli eserler içinde kabul edilmelidir. 1879 senesinde Asur bilgini Hormuzd Rassam tarafınca Babil’de var olan Marduk tapınağında var olan yapıt, günümüz şartlarında Londra’daki Britanya Müzesi’nde sergilenmektedir. Bununla beraber bir kopyası ABD’nın New York kentinde Birleşmiş Milletler karargahında bulunur. bundan farklı olarak 1971 senesinde Kiros Silindiri dünyadaki ilk insan hakları bildirgesi olarak tanındı ve birden çok dile çevrilerek, Dünya’nın ilk anayasası olarak kabul edilmiştir.