Karbon olduklarını kanıtlamak için elmasları yakan bilim insanı…

Çağdaş kimyanın babası olarak da anılan Antoine Laurent Lavoisier‘in, 1772 senesinde kıymetli elmasları ateşe verdiğini büyük ihtimalle evvelinden duymadınız. Fakat bilenler, bu enteresan olayın meşhur ilim insanının hayatındaki unutulmaz anılardan birisi bulunduğunu söylüyor.

Lavoisier doğduğunda, kimya halen ilim olarak adlandırılabilecek noktada değildi. İnançlar, flojiston teorisini, doğrusu bütün yanıcı malzemelerin, yandıkça salınan ve çevredeki hava tarafınca alınan ateş benzeri bir element (flojiston olarak adlandırılır) içeriğinde var olan fikrini destekliyordu. Teoriye gore hava, bundan böyle ememeyeceği kadar flojistonla doyduğunda alev sönüyordu.

Lavoisier, kükürt ve fosfor yaktığı deneyler esnasında keşfettikleriyle, değişik ve daha azca eski olan fikirlere sahipti. Her iki maddenin de yandıktan sonrasında ağırlık kazandığını biliyordu ve ağırlığı ele geçirmek için havayla birleştiklerine inanıyordu.

Lavoisier, İngiliz tabiat filozofu Joseph Priestley tarafınca meydana getirilen bir deneyi de duymuştu. Bu deneyde, al cıva oksitin ısıtılması lakırdı mevzusuydu. Deneyden meydana gelen renksiz gaz, Priestley tarafınca “flojistikten arındırılmış hava” olarak adlandırıldı, sadece Lavoisier ondan sonra bunun oksijen bulunduğunu kanıtlayacaktı.

Elmaslar işin içine giriyor

Elmaslara ulaşınca, o vakitler insanoğlu, bu kıymetli taşların kömür ve grafit şeklinde maddelerle ilgisi olmayan hususi bir madde olduklarına inanıyorlardı. Malzemeleri en en gerekli hallerine ayırmaya meraklı olan Lavoisier, bir elması alıp oksijenle dolu kapalı bir kavanoza yerleştirdi ve güneş ışınlarını odaklamak için devasa bir büyüteç kullanarak onu yakmaya çalıştı.

Elmaslar, dayanıklılıklarıyla meşhur olmalarına karşın, kafi bir oksijen deposu ortaya çıktığında yanabilirler. Bu, yanan element elmasın içindeyse ve hava (oksijen) sürecin bir parçası değilse, her türlü ortamda mutlak surette yanacağından dolayı flojiston teorisiyle çelişiyordu. Tahmin edilebileceği şeklinde tecrübe esnasında elmas yandı. Lavoisier’in, karbondan yapıldığına dair şüphesi doğruydu.

Dünya’nın en kıymetli taşlarından birini yakmanın ergonomik tarafını göremeyen birisi için, daha da mühim olan bütün deneyinin ağırlık dengesiydi. Elmas yanmış olsa da, kavanozun ve içinde olanların ağırlığı, bir bütün olarak benzer kaldı.

Öteki yanma deneylerinde olduğu şeklinde, kimyasal reaksiyonlarda maddenin ne baştan yaratıldığına, ne de yok edildiğine, bunun yerine korunduğuna dair kanıtlar elde etmişti.