James Webb teleskopu, en uzaktaki aktif süper kütleli kara deliği keşfetti…

James Webb feza teleskobu, bilim adamlarına, kuramsal olarak var olmaması ihtiyaç duyulan eski galaksiler benzer biçimde, başka türlü bulamayacakları gök cisimlerini keşfetme kabiliyeti verdi. Şimdi de araştırmacılar, Kozmik Evrim Erken Gösterim Bilimi (CEERS) Araştırması’nın bir parçası olarak, bugüne dek gördüğümüz en ırak etken süper kütleli siyah deliği keşfetti. Araştırmacıların galakside CEERS 1019 adını verdikleri süper kütleli bir siyah delik, James Webb’in çekmiş olduğu yakın ve orta kızılötesi görüntüler olanakları sayesinde, bulunmuş oldu.

Siyah deliğin Büyük Patlama’dan bir tek 570 milyon sene sonrasında var bulunduğunu ve ortalama 9 milyon güneş kütlesine haiz olduğu da belirlendi. İlave olarak, teleskop tarafınca sağlanan veriler, siyah deliğin oldukça çok gaz tükettiği ve yeni yıldızları çalkaladığı sonucuna varmalarını sağlamış oldu. New York’taki Rochester Teknoloji Enstitüsü’nden CEERS ekibi üyesi Jeyhan Kartaltepe, “Bir galaksi birleşmesi, bu galaksinin siyah deliğindeki aktiviteyi körüklemekten kısmen görevli olabilir ve bu bununla beraber yıldız oluşumunun artmasına da sebebiyet verebilir” dedi.

9 milyon güneş kütlesindeki bu siyah delik evvelinden keşfedilen öteki etken süper kütleli siyah deliklerden oldukça daha minik bir kütleye haiz. Bu gök cisimleri tipik olarak güneşin hacminin 1 milyar katından fazlasını ihtiva eder, bu da onları oldukça daha parlak ve tespit edilmesi basit bir hale getirir. CEERS 1019 siyah deliği, güneş hacminin ortalama 4,6 milyon sert olan galaksimizin merkezindeki karadeliğe daha oldukça benziyor. NASA, bilim adamlarının daha minik siyah deliklerin evrende evvelinden var olması icap ettiğini uzun süredir bildiklerini, sadece James Webb faaliyete geçene kadar varlıklarını doğrulayamadıklarını söylüyor.

Hatta, CEERS Araştırma ekibi, verileri vasıtasıyla iki eski fakat minik siyah delik daha buldu. CEERS 746 siyah deliği Büyük Patlama’dan 1 milyar sene sonrasında var olurken, CEERS 2782 siyah deliğinin 1,1 milyar sene sonrasında var olduğu bulunmuş oldu. Öteki araçlar vasıtasıyla bakıldığında, bu siyah delikler basit yıldız meydana getiren galaksiler benzer biçimde görünüyor. bundan farklı olarak gökbilimciler, şimdilerde James Webb’in verilerini kullanarak var olan öteki daha ırak siyah delikleri de inceliyorlar, bu yüzden CEERS 1019 rekorunu ileriki zamanlarda kaybedebilir.

Austin’deki Texas Üniversitesi’nden CEERS ekibi lideri Steven Finkelstein, “Şimdiye kadar, erken evrendeki nesneler hakkında araştırmalar muazzam bir şekilde teorikti. Webb ile siyah delikleri ve galaksileri oldukça ırak mesafelerden görmekle kalmıyor, bundan böyle onları doğru bir halde ölçmeye başlıyoruz. Bu teleskopun çok büyük kuvveti bu” dedi.

Bilim adamları, bu siyah deliğin evren başladıktan bu kadar kısa bir süre sonrasında nasıl oluştuğunu açıklamakta halen zorlanıyor. Sadece gelecekte, Webb’in verileri onlara erken karadeliklerin nasıl oluştuğunu anlamaları için gereksinim duydukları detayları verebilir.