Her duyduğunuza inanmayın: Deprem hakkındaki şehir efsaneleri ve gerçekler

Zelzele hakkında pek fazlaca değişik söylenti bulunmakta. Eski insanoğlu Dünya’yı taşıyan tanrılar, öküzler ya da ağaç dalları benzer biçimde pek fazlaca değişik şeyi depremler için neden olarak düşünmüş olsa da, çağıl ilim yüzyıllar içinde beliren pek fazlaca fikir ve iddiayı yanıtlayabiliyor.

California State Üniversitesi de web sitesinde depremlerle ilgili dört gözle beklenen çeşitli sorulara cevap vermiş. Üniversitenin sitesinde yer verdiği sual ve yanıtlar şöyleki:

İddia: Depremler “zerzele havası” esnasında dolayı oluşur

“Depremlerin sıcak ve kuru havalarda meydana geldiğine dair yaygın bir yanılgı, eski Yunanlılara kadar uzanır. Depremler yerin kilometrelerce altında gerçekleşir ve rastgele bir zamanda, rastgele bir havada meydana gelebilir.

İddia: Büyük depremler gece ve sabahın erken saatlerinde dolayı oluşur

“Depremlerin hava durumunu umursamamasına benzemekte bir halde, zamanı da pek umursamazlar. 1940 Imperial Valley depremi 21:36’da, 1989 Loma Prieta depremi 17:02’de gerçekleşti. Süre ve hava efsanelerini devam ettiren kimseler, çoğu zaman modele uyan depremleri anımsama ve uymayanları unutma eğilimindedir”

Not:

California State Üniversitesi yukarıdaki yorumu yapıyor. ülkemiz’deki büyük depremlere baktığımızda da bazılarının gece bazılarının gün içinde yaşandığını müşaahade ediyoruz.

• ülkemiz’deki nihayet depremlere baktığımızda Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesindeki 7.7 büyüklüğündeki zerzele 04.17’de, Elbistan ilçesinde 7,6 büyüklüğündeki zerzele ise saat 13.24’te meydana geldi.

• 23 Ekim 2011’de 7.2 büyüklüğündeki Van depremi saat 13.41’de yaşandı.

• 17 Ağustos 1999’daki 7.4 büyüklüğündeki Gölcük Depremi ise saat 03.02’de meydana geldi.

• Düzce’de 12 Kasım 1999’da 7,2 büyüklüğündeki depremin saati ise 18.57 idi.

İddia: Yer yarılabilir ve insanları yutabilir

Bu görüntüyü kitaplarda, filmlerde ve TV dizilerinde büyük ihtimalle görmüşsünüzdür. Sadece gerçek bundan birazcık daha farklı yapıdadır. Eğer bir fay hattı açılsaydı, rastgele bir sürtünme oluşmazdı. Sürtünme oluşmadığı için de zerzele gerçekleşmezdi. Sadece depremler, kitlelerin, arabaların ve benzerlerinin içine düşebileceği açık çatlakları da içeren çökmelere ve öteki zemin deformasyonlarına sebep olabilir. Amma ve lakin bu açıklıklar bir insanı yutacak kadar derin olması imkansız.

İddia: Zelzele anında en güvenli yer kapı altıdır

“Eğer donatısız bir kerpiç evde bulunuyorsanız bu doğrudur. Çağıl bir yapıda kapı, binanın art kalanından daha kuvvetli değildir. Hatta kapının çılgınca sallanması ya da kapıdan geçmeye işçi insanoğlu benzer biçimde öteki sebeplerden dolayı bir kapı eşiğinde dururken yaralanma olasılığınız daha yüksektir. Eğer kapalı bir alandaysanız, bir masanın ya da sıranın altına duhul etmek daha doğru bir alternatif olabilecektir.”

İddia: Ufak depremler büyük depremlerin olmasını önler

“Depremlerin büyüklüğünü gösteren her büyüklük seviyesi, ortalama 30 kat daha çok enerjinin ortaya çıktığını temsil eder. 4 boyutunda bir depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 30 adet 3 boyutunda, 5 boyutunda bir depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 900 adet 3 boyutunda ve tek bir 9 boyutunda depremin açığa çıkardığı enerjiye eşit olması için 729 milyar adet 3 boyutunda zerzele gerekmektedir. Bu yüzden, minik bir zerzele fay hattı üstündeki stresi geçici olarak hafifletebilse de, büyük bir depremin gerçekleşmesini engellemez”

İddia: Depremler daha sık hale geliyor

“incelemeler, büyüklüğü 7.0 ya da daha büyük olan depremlerin yüzyıl süresince son derece durağan(durgun) kaldığını ve hatta son senelerde azaldığını gösteriyor. Sadece, daha daha evvelki yıllarda tespit edilemeyen birden çok depremin yerini tespit edebilen daha çok sayıda sismolojik merkez ve otomobil olduğundan dolayı, sanki daha çok zerzele gerçekleşiyor benzer biçimde görünebilir”

İddia: Zelzele esnasında yapabileceğimiz hiçbir şey yok

“Depremlerin gerçekleşmesini engelleyemeyeceğimiz doğru. Sadece bu hiçbir şey yapamayacağımız anlamına gelmiyor. Zelzele olasılığına karşı hazır oluş için yapabileceğimiz pek fazlaca değişik şey bulunmakta. Bir zerzele çantası (yiyecek, su, el feneri vb.) hazırlayabilir, evde ailenizle ve iş yerinizde “eğil, kapan ve tutun” tatbikatları yapabilir ve bir zerzele planı (örnek olarak bir zerzele ortaya çıktığında birlikte değilseniz aile üyelerinizle nerede buluşacağınızı ortaya çıkarmak) geliştirebilirsiniz”

Bu içerikler de ilgi odağınız olabilir