Güneş’ten katlarca sıcak ve Jüpiter’den katlarca büyük kahverengi cüce…

Evrende “kahverengi cüceler” olarak tanımlanan, tam olarak yıldız ya da gezegen olmayan göreceli olarak azca herkesçe malum olan garip astronomik nesneler bulunmaktadır. Kahverengi cüceler, gezegenlerden daha büyük oldukları için “başarısız olmuş yıldızlar” olarak adlandırılır, sadece yıldızların aksine, çekirdeklerinde nükleer füzyonu devam ettirmek için kafi kütle bulunmaz.

Şimdi, araştırmacılar herkesçe malum olan en sıcak kahverengi cüceyi buldular ve kendi Güneş’imizden bile daha sıcak olan bu cisim 1.400 ışıkyılı uzaklıkta içeriyor. WD0032-317B olarak isimlendirilen nesne, yıldızına oldukca yakın yörüngede döndüğü için ortalama 8.000 Kelvin’e (7.727°C) ulaşıyor.

Karşılaştırma için açıklamak gerekirse, güneşimizin yüzey ısıyı ortalama 5.778 Kelvin’dir (5.498°C). Kahverengi cüce WD0032-317B’nin hacmi de Erendiz’in hacminin 88 sert ve bu onu herkesçe malum olan en büyük ve en sıcak kahverengi cücelerden birisi haline getiriyor. Ak bir cüce, kısaca bütün yakıtını yakan bir yıldızın sıcak, yoğun kalıntıları olan, benzemekte biçimde isimlendirilen yıldız WD0032-317’nin yörüngesinde dönüyor.

İsrail’deki Weizmann İlim Enstitüsü’nden Na’fakat Hallakoun liderliğindeki bulguyla ilgili yeni bir emek harcama, arXiv ön baskı sunucusunda sunuldu. Bu çalışmada, “sıcak ak cüce WD 0032−317’nin gereğinden fazla derecede ışınlanmış düşük kütleli bir arkadaşını ortaya çıkaran gözlemleri rapor ediyoruz” diyorlar ve devam ediyorlar: “Ortalama 75 ila 88 Erendiz kütlesine haiz olan bu hidrojen yanma sınırına yakın nesne, potansiyel olarak herkesçe malum olan en büyük kahverengi cücelerden biridir.”

Kahverengi cüce nedir?

Kahverengi cüceler, yıldızların yapmış olduğu benzer biçimde, kendi yerçekimi kuvveti altında yoğun bir çekirdeğe çöken gazın büzülmesiyle meydana gelir. Bu, yıldız doğumlarından arta kalan enkazın birikmesinden meydana gelen gezegenlerden farklı yapıdadır. Sadece kahverengi cüceler, yıldızların aksine, çekirdeklerinin nükleer yakıt yakması ve yıldız ışığı yayması için kafi kütleye haiz değildir.

Kahverengi cüceler gezegen olamayacak kadar büyük olmalarına karşın, bulutlar ve H2O benzer biçimde moleküller de iç oluş suretiyle karmaşık gezegen benzeri dış atmosferlere haiz oldukları için “gezegen benzeri” olarak tanımlanıyorlar.

Kahverengi cüceler, ya bir yıldızın yörüngesinde dolanırlar veya tek başlarına gezi ederler. Bu tek başına gezegen cisimlerin, oluşumlarının başlarında yıldız sistemlerine oranla çıkarıldıkları varsayılıyor.

WD0032-317B olarak isimlendirilen 8000 Kelvin ısıya ulaşan kahverengi cücenin yıldızının yörüngesini tamamlaması, oldukca yakın olduğundan dolayı bir tek 2,3 saat sürüyor. WD0032-317 yıldızı ise daha da sıcak. Bu yıldız, Güneş’imizin hacminin bir tek yüzde 40’ına haiz olmasına karşın, ortalama 37.000 Kelvin ısıya haiz.

Yıldız öncelikli olarak 2000 yılının başlarında Avrupa cenup Gözlemevi’nin Oldukça Büyük Teleskopu’ndan alınan verileri inceleyen bir ekip tarafınca gözlemlendi. O sırada araştırmacılar, çeşitli çift yıldızlı sistemlerde görüldüğü benzer biçimde, yıldıza birlikte rol alan bir cismin bulunduğunu öneren bir halde yıldızın çekildiğini ayrım etmişlerdi.

Sadece Hallakoun ve meslektaşları, hacmi ve yörünge periyodu ve teleskopik verilerden ışınlama hakkında daha çok informasyon edinerek bundan böyle ikinci bir yıldız değil, bir kahverengi cüce bulunduğunu buldular.

bundan farklı olarak bu kahverengi cüce ve yıldızı çekim kilitli bir döngüye haiz oldukları için, kahverengi cücenin bir tarafında ortalama 7.250 ila 9.800 Kelvin’lik sıcaklıklar görülürken, öteki tarafında ise ortalama 1.300 ila 3.000 Kelvin’lik daha soğuk sıcaklıklar yaşanıyor.

Umumi cihette, araştırmacılar WD0032-317B ve yıldızının, sıcak yıldızların birlikte rol alan nesnelerin buharlaşmasına nasıl niçin olduğu hakkında informasyon sağlayabileceğini öneriyor.