Dünya’nın ilk bilgisayar programcısı: Ada Lovelace

Akıllı telefonlardan dizüstü ve masaüstü bilgisayarlara, PC teknolojisi günlük hayatımızın her noktasına derin bir halde işlemiş durumda. Tüm bunların atası olarak teşekkür etmemiz ihtiyaç duyulan şahıs ise, büyük ihtimalle Dünya’nın ilk programcısı. Peki, Dünya’nın ilk programcısı kim? Ada Lovelace adını evvelinden duymadıysanız, Dünya’nın ilk programcısı kim sorusunun yanıtı sizi fazlasıyla şaşırtabilir.

Ada Lovelace kimdir?

Ada Lovelace, bilgisayarların yaygınlaşmasından 100 yıldan fazla bir süre evvel yaşayan ve Dünya’nın ilk PC programcısı olarak kabul edilen şahıs. Lovelace, 10 Aralık 1815 tarihinde Ada Byron adıyla dünyaya geldi. Babası meşhur ozan Lord Byron’dı ve anası, Lord’un ilk eşi olan Annabella Milbanke idi.

Lovelace’ın anne babaları doğumdan kısa bir süre sonrasında ayrıldı. Hatta Ada, kendisi yalnız sekiz yaşlarındayken ölen babasıyla asla tanışamadı bile. Londra, İngiltere’de büyüdü. Anası, genç Ada’nın babası benzer biçimde ozan olmasını istemiyordu. Müzik, Fransızca ve matematik okumasını istiyordu.

Lovelace, çocukluğunda sürekli olarak hastalanıyordu. Bu yüzden yıllarını evinden çıkamayarak geçirdi. Bu vaziyet umumi olarak fena olsa da, ona öğretmenleriyle çaba göstermek ve uğraşmak için oldukça çok vakit kazandırdı. Ufak yaşlardan itibaren matematiğe alaka duydu. Lovelace yaşamı süresince çalışmalarına sürdü. Zamanının en parlak matematikçilerinden birisi oldu.

Lovelace, gençken Charles Babbage isminde bir matematikçiyle tanıştı. Babbage, genç kadının matematik becerisinden etkilenmişti. Babbage, bir hesap makinesi büyütmek olgunlaştırmak istiyordu. Bu projesini Ayrım Makinesi olarak adlandırıyordu. Planlarını, bu fikre derinden alaka duymaya başlamış olan Lovelace ile paylaştı.

bundan farklı olarak Babbage, Lovelace’e Analitik Makine planlarını da gösterdi. Bu makine hakkında düşünceleri, o vakitler için oldukça gelişmişti. Bu makine, matematiksel işlemleri süratli bir halde gerçekleştirmeyi hedefliyordu. Analitik Makine, ikilinin ömürleri süresince inşa edilmedi. tekrar de Babbage ve Lovelace hayatlarının çoğunu bu makinenin tasarımına harcadılar.

Lovelace, Babbage’ın tasarımlarına heyecanla yardım ediyordu. 1843’te makineyle ilgili bir makaleyi çeviri etti. Bu yazı, İtalyan matematikçi Luigi Menabrea tarafınca Fransızca olarak yazılmıştı. Lovelace bunu İngilizce olarak tekrardan yazdı.

Sadece, makaleyi çevirmekten oldukça daha fazlasını da yapmış oldu. Lovelace, Analitik Makine ve onun yapabilecekleri hakkında kendi notlarını ilave etti. Toplamda, notları yazının kendisinden üç kat daha uzundu. Bu notlarla, Babbage’ın bile ötesine geçen bir makine anlayışına haiz bulunduğunu gösterdi.

Dünya’nın ilk PC programı

Lovelace, notlarında Analitik Makine’nin algoritmaları nasıl gerçekleştireceğini söyledi ve hatta bir misal bile verdi. Bu örnekte, makinenin Bernoulli sayılarını hesaplamasını temin edecek bir takım komutu bulunuyordu. Bu komut, günümüz şartlarında, şimdiye kadar yazılmış ilk PC programı olarak kabul ediliyor. Bu da Ada Lovelace’ı gezegenimizin ilk PC programcısı yapıyor.

Ada Lovelace, 1852’de yalnız 36 yaşlarındayken kanser nedeniyle yaşamını yitirdi. 1938’de kocası William King ilk Lovelace Kontu ortaya çıktığında Lovelace Kontesi olmuştu. Ada öldüğünde arkasında kocası, üç evladı ve bir PC programcılığı mirası bıraktı.

Sadece Ada Lovelace öldükten sonrasında PC programcılığı ortalama bir yüzyıl süresince bir iş haline gelmedi. 1940’ların sonlarında, altı hanım ilk yetkin ve uzman PC programcısı oldu. İsimleri Jean Jennings Bartik, Frances Elizabeth Holberton, France Bilas Spence, Marlyn Wescoff Meltzer, Kathleen McNulty Mauchly Antonelli ve Ruth Lichterman Teitelbaum‘du. Amerika Ordusu için çalıştılar ve Elektronik Sayısal Entegratör ve PC (ENIAC) adlı bir PC programladılar.