50 Türk Lirasının Üzerindeki Fatma Aliye Hanım Kimdir?

gün itibariyle 50TL’lik banknotun arkasında var olan Fatma Aliye Hanım Kimdir? Sorusu arama motorlarında sıkça aranıyor. Fatma Aliye Hanım kimdir? Fatma Aliye Topuz kimdir? Yapıtları nedir? 50 tl arkasında kim var? benzer biçimde sorularınızın yanıtı herdembilgiler’da.

Türk Edebiyatının ilk hanım romancısı olan Fatma Aliye
Hanım, yaşamış olduğu devrin koşullarına karşın yürekli ve bilgili bir hanımdır.
Yaşamı süresince bayanların toplumda yer edinebilmesi için savaşmış olan Fatma
Aliye Hanım 4 kız evladı annesidir ve kızlarını da tıpkı kendi benzer biçimde meraklı ve
yürekli olarak yetiştirmiş bir Türk hanımıdır. Fatma Aliye Hanım bu sebeple hanım
haklarını korumak için çaba sarfeden ilk Türk hanım romancı olma unvanını da kazanmıştır.

Fatma Aliye Hanım Kimdir?

Fatma Aliye Hanım 9 Ekim 1862’de İstanbul’da doğru. 19.yy da
Osmanlı Devleti’nde yetişen bir tarihçi ve ilim adamı olan Ahmet Cevdet Paşa
ve Adviye Hanım’ın kız evladıdır. O zamanda kız evlatların eğitim görmesine müsaade
edilmediği halde abisinin eve gelen hocalarından almış olduğu dersleri dinleyerek
kendini geliştirmeyi başarmış bir karı Fatma Aliye. Öğrendikleri üstüne
düşünen ve kendini bu biçimde geliştiren bu hanım devrin koşullarına bakılırsa
talihli bir evde yaşamış demek mümkün. O şekilde ki babası Tarihçi Ahmet Cevdet Paşa,
Fatma Aliye’nin bu çabasını göz ardı etmemiş ve ona bu mevzuda destek olmuştur.
Fransızcaya ilgisi bulunduğunu ayrım eden babası kızı için eve bir hoca çağırarak
ona Fransızca dersleri aldırmış.

                Fatma
Aliye’nin bu ilgisi ailesini de etkilemiş olacak ki ablası olan Emine Semiye Önasya’da
o zamanda Osmanlı’nın ilk feministlerinden olabilecektir..

Eşiyle olan evliliği

Fatma Aliye 17 yaşına vardığında 1887 senesinde çıkan Osmanlı
Rus Harbi’nin Plenevre Savunması ile adını duyuran Gazi Osman Paşa’nın yeğeni
Kolağası Faik Bey ile evliliğe ilk adımını attı. Bu evliliğinden 4 kız evladı olan Fatma Aliye
kızlarını da tıpkı kendi benzer biçimde tutkulu, meraklı ve yürekli hanımefendiler olarak
yetiştirdi. O şekilde ki bu yürekli ve dik duruş nesilden nesile kız çocuklarına
aktarılmıştır. gün itibariyle birden çok dizi ve filmimizde karşımıza çıkan Münir Özkul’un da
eski eşi olan Suna Selen bu kadınlardan biridir.

Evliliğinin ilk 10 seneyi süresince eşinin tutumu nedeniyle
gizli saklı gizli saklı kitap okuyan Fatma Aliye daha sonraları eşinin tutumunu
değiştirerek tercümeler halletmeye adım atmıştır.

Soyadı Kanunundan sonrasında adı Fatma Aliye Topuz olmuştur.

Osmanlı Döneminde Yaşayan Bir Hanım olarak Nasıl Kitap Yazmaya start aldı?

Fatma Aliye Hanım kariyerine ilk çevirisi olan 1889 senesinde
Georges Ohnet’in “Volente” adlı romanını “Meram” adlı kitaba çevirmesi ile
başladı. Bu romanı kendi adı ile değil ‘Bir Hanım’ imzası ile yayınlamıştır. Kitabı
o devrin yazarlarından Ahmet Mithat Efendi’nin de dikkatini çekmiştir. Ahmet
Mithat Efendi bu eseri yazarı olduğu Çeviri-i Hakikat gazetesinde övmüş ve
Fatma Aliye Hanım’ı tinsel kızı olarak kabul etmiştir. Bu tercümesinden sonraki
yapmış olduğu tercümelerini Mütercime-i Meram imzası ile yayınlamıştır.

Ahmet Mithat Efendi ve Fatma Aliye Hanım

1891 senesinde tinsel babası Ahmet Mithat Efendi ile beraber “Düş
ve Hakikat” romanında yer edinen hanım ağzıyla yazılmış bölümlerini yazmıştır. Bu
kitap “Bir Hanım ve Ahmet Mithat Efendi” imzası ile gösterildi. Daha sonraları
tinsel babası ile mektuplaşmaya devam eden Fatma Aliye Hanım’ın bu mektupları
Çeviri-i Hakikat gazetesinde yayınlanmaya başladı.

1892 senesinde ilk romanı olan “Muhadarat” adlı kitabını ilk
kez kendi adı ile yayınladı. Eserlerinde daima hanım problemleri, aşk ve sevgi
terimi, hanım gözüyle evlilik, eşler içinde ahenk benzer biçimde mevzuları ele almıştır.
Yanlış herkesçe malum olan doğruları anlatmış, süregelen düzeni yıkmak için çabalamıştır.

Eserlerinde hanım problemlerine yer veren roman yazarı Fatma Aliye, yazdığı makalelerde de bu mevzuları ele almıştır. Yazdığı romanlarda kuvvetli hanımefendiler, kendi ayakları üstünde ve eşine bağlı olmadan para kazanan hanımefendiler benzer biçimde karakterler yaratmıştır. Sadece eserlerinde ele almış olduğu ve yarattığı bu karakterlerde asla gelenekten kopmamış, bu iki terimi harmanlamayı başarmıştır.

Ahmet Mithat Efendi’nin Fatma Aliye’yi Anlattığı Kitabı

1893 senesinde Ahmet Mithat Efendi’nin Fatma Aliye için
yazdığı romanı Bir Osmanlı Hanım Yazarın Doğuşu (Bir Muharrire-i Osmaniye’nin
Neşeti) adlı kitabı ile ünü artmıştır. 

Avrupa ve ABD’da ilk Türk Hanım Romancı olma vasfı
ile ün kazanan Fatma Aliye Topuz, Udi ve Nisvan-ı İslam romanıı birden çok dilde
çevrilmiştir. Yaşamış olduğu zamanda son derece herkesçe malum olan Fatma Aliye Topuz, zaman içinde
unutulmuştur. Sadece bugün portresi 50TL banknotlarda bulunmakta ve
anılmaktadır.

Fatma Aliye Topuz’un Kitapları

1889 Meram
(tercüme)

1891 Düş ve
Hakikat (Ahmet Mithat Efendi ile)

1892
Mudaharat 

1899 Udi

1892 Nisvan-ı
İslam

1914 Ahmet Cevdet Paşa ve Zamanı

Buna benzemekte içeriklerimize Meraklıların Zamanı kategorimizden ulaşabilirsiniz.