Orfoz Nedir? Orfoz Balığı Yenir Mi, Nasıl Pişirilir? Avı ve Özellikleri

Eti Oldukca Leziz Fakat Türü Tehlikede: Orfoz Balığı

Levreğin ıraktan akrabası olan ve Hani türünde yer edinen orfoz balığı özellikleri itibariyle gözde balık türlerinden biridir. Değişik türleri var olan orfoz balığı Akdeniz’de ve {Ege Denizi}’nin cenup kıyılarında bulunmaktadır. Soyu tükenmekte olduğundan ülkemiz kıyılarında orfoz yasağı uygulanır.

70 santimetre’den 1.5 metreye kadar değişen boylarda olabilen orfoz avı sınırlandırılmış balıklar içinde yer alır. Etobur olan ve yaşamış olduğu bölgelerde gıda zincirinin tepesinde var olan orfoz, zıpkınlarla bilinçsiz avlanma sebebiyle dikkat edilmesi gereken popülasyon kaybedilmesine uğramıştır.

Orfoz ne demektir?

Balıkçı tezgâhlarında pek sık görülmeyen orfoz balığı, gelişmiş türlerinde 40, hatta 60 kilo ağırlığa kadar ulaşabilir. Akdeniz ile Ege’nin cenup sularında var olan Orfoz balığı, gezegende ise Atlantik Okyanusu’nun her iki yakasındaki kıyılarında, Akdeniz’in cenup kıyılarında yaygın olarak görülebilir. Oldukca ender olarak Marmara Denizi’nde rastlandığı da olmuştur.

Orfoz balığı özellikleri bakımından ortalama 50-60 sene yaşayabilen hususi bir balık türüdür. Yaşamış olduğu her sene 1 kilo almış olduğu söylenir. Bilimsel adı Epinephelus marginatus olan Orfoz balığının “Siyah”, “Taş Hanisi” ve “Arap” şeklinde değişik bölgesel adları ve değişik türleri de bulunmaktadır.

Kayalık bölgeleri seven balık, büyük kafası ve dikenli yüzgeçleri ile desenli bir deriye haizdir. Desenli derisi ve füme rengi sırtı olanakları sayesinde fazlaca iyi kamufle olabilir. Çekince anında kayaların altına açmış olduğu oyuklara gizlenir. Yaşça ufak orfozlar 20-100 metre arası derinlikleri tercih ederken, ihtiyar orfozlar 50-300 metre arası derinliklerde yaşamını sürdürür.

Çift cinsiyetli olan ve yalnız yaşayan orfozlar, kabuklular ve yumuşakçaları yiyerek beslenir. Kayaların altına açtıkları oyuklarla ufak balıkların üremesi ve gelişmesi için elverişli bölgeler oluşturur. Hermafrodit özellikteki orfozlar, hayatlarına dişi olarak adım atar ve cinsel olgunluğa eriştiğinde de dişidir. 18 yaşından itibaren ise hanım cinsel organları yok olarak adama dönüşür ve kalan ömrünü adam olarak geçirir.

Orfoz Balığı Yenir Mi? Nasıl Avlanır?

Son senelerde çok yaygın olmadığından “Orfoz balığı yenir mi” diye düşünülebilir. Orfoz balığının eti son derece lezzetlidir ve bu yüzden yaygın halde avlanır. Dikenli yüzgeçleri ve kalınca pullu bir derisi olan orfoz avı için çoğu zaman zıpkınlar kullanılır.

Orfozlar yalnız yaşadıkları ve sayıları eskisi kadar fazlaca olmadığı için lüfer, uskumru, palamut şeklinde balıkçı tezgâhlarında yoğun olarak görülmez. Yaz ayları üreme periyodu olduğundan dolayı orfoz yasağı uygulanır. güz aylarında ise ağ, olta ve zıpkın şeklinde metotlarla orfoz avı yapılır.

Orfoz Yasağı: Ticari ve Amatör Amaçlı Su Ürünlerini Avcılığını Düzenleyen Tebliğler çerçevesinde uygulanır ve orfoz yasağı ile avlanma sınırlandırılır. Orfoz balığı ağa takıldığında dahi denize bırakılması gerekmektedir. Orfoz yasağı Akdeniz’in Avrupa kıyılarının tümünde etkili halde uygulanır. Orfoz balığı bir evi olan ve bu evin civarında ömrünü geçiren bir balık olduğundan dolayı avlanması basittir. Balıkçılar tarafınca saf bir balık olarak vasıflandırılan orfozlar, merakları sebebiyle süratli kaçmazlar ve basit hedef olabilirler.

Orfoz Balığı Nasıl Temizlenir?

Yassı ve oval bir şekle haiz olan orfozun kalınca derisi pullarla kaplıdır. Değişik boylarda ve birbirine birleşik iki sırt yüzgeci var olan balığın başı, sırtı ve yanlarında hususi yeşilimsi, sarı lekeler ve dikey bantlar yer alır. Balığın fazlaca daha başarı göstermiş halde kamufle olmasını elde eden bu lekeler, ölünce kendiliğinden kaybolur.

• Solungaç kapakları dikenli ve kuyruk yüzgeci yuvarlak olan orfoz balığını temizlemek basit değildir. Pullarının fazlaca iyi temizlenmesi gerekmektedir ve temizlendikten sonrasında 1 gün buzdolabında bekletilmesi tavsiye edilmelidir.
• Orfoz balığı temizlemenin püf noktalarından birisi pullarını temizlemeden evvel balığın ılık suda bir süre bekletilmesidir. Bu şekilde yapıldığında pullar daha basit halde kazınabilir.
• Pullar iyice temizlendikten sonrasında fileto bıçağı ile yaprak biçiminde oluşturulan ve iri kemiği çıkarılan orfoz balığının kafası da tavuk makası ile kesilebilir.
• dahil organları bir bütün olarak çıkarılan ve kanlı bölümleri bütünüyle temizlenen orfoz balığının dinlendirilmeden evvel tuzlanması da gerekmektedir.

Orfoz Balığı Nasıl Pişirilir?

• Fırında Orfoz: Hem daha sıhhatli, hem leziz olan fırında orfoz balığı tarifi yapması ergonomik bir yemektir. Fırında orfoz, hususi soslar ile beraber pişirilir. Püre haline getirilen domatesler ile sotelenmiş soğan ve sarımsak ile pişirilen fırında orfoz balığında hindistan cevizi yağı kullanılır. Sos balığın üstüne dökülür ve sonrasında un ve kaşar karışımı balıkların üstüne konulur. Seçilen baharatlar da eklendikten sonrasında, otuz dakika kadar pişirilir.
• Orfoz buharlama işlemi: Orfoz buğulama için her şeyden önce ince uzun doğranmış soğanlar tereyağı ve zeytinyağı karışımında kavrulur. Tercihe nazaran birazcık salça eklenebilir. Tuz ve karabiber konulduktan sonrasında balıklar da konulur ve 30 dakika kısık ateşte pişirilir. Sunum yaparken de evvel balıklar servis tabağına konulur, sonrasında üstüne salçalı sos dökülür. Sunum esnasında maydanoz ve limon da kullanılabilir.
• Orfoz Izgara: Yaşı genç olan orfozlar daha yağlı olduklarından ızgarada son derece leziz sonuçlar verir. Sağlam ve canlı bir ete haiz olan orfoz balığı, ızgaralık hale getirildikten sonrasında damak tadına münasip halde pişirilir ve münasip yiyeceklerle beraber servis edilmelidir. Orfoz ızgara yapmaksızın evvel etin doğru halde marine edilmesi tavsiye edilmelidir.
• Orfoz Şiş: Orfoz balığı eti ızgaranın yanında ayrıca şiş olarak pişirmeye de uygundur. Fileto halindeki orfozlar, şişe dizilecek boyutlarda kesilir ve bir kapta zeytinyağı ve tuza bulanır. Bir saat kadar buzdolabında bekletilir. Bu esnada domates, biber, sarımsak, taze soğan, tuz ve karabiber blenderdan geçirilerek sos haline getirilir. Birazcık una bulanan orfozlar evvel şişe dizilir, peşinden sos üstüne sürülür. Şişe dizerken limon ve defne yaprağı da eklenmiş olur.
• Öteki Pişirme Yolları: Orfoz balığı tarifi arayanlar, balığın sıkı ve canlı etiyle değişik pişirme seçeneklerine de başvurabilir. örnek olarak, fasulye pilaki orfoz balığı ile beraber yapılabilir. Fırında tuz içinde pişirme metodu de orfoz balığında fazlaca iyi netice verir. Tencerede kızartma da yapılabilir. Orfoz balığı etinin yapısı olanakları sayesinde haşlama veya çorba olarak da tüketilebilir.

Orfoz Balığı Tutarları Ne Kadar? Mevsimi Ne Vakit?

Orfoz balığı için haziran ve ağustos ayları arası üreme mevsimidir. Eylül ayından itibaren güz süresince orfoz avı yapılabilir. Kış aylarına yaklaştıkça yağlanır ve balık etinin lezzeti artar. ülkemizde orfoz avı sınırı olan tutulduğundan ne olursa olsun doğru data alınması ve kurallara uyulması gerekmektedir.

Yaygın halde avlanamadığı için orfoz balığı tutarları da nispeten yüksek bulunabilir. Mevsime ve satılmış olduğu yere nazaran değişen orfoz balığı tutarları kelam konusu olabilir.

Orfoz Balığı Gıda Değerleri ve Yararları

• Orfoz, vitamin bakımından da son derece varlıklı bir balıktır. A, B1, B2, B3, B6, B12 vitaminleri yoğun olarak bulunmaktadır.
• Mineral penceresinden da varlıklı olan orfoz balığının etinde demir, kalsiyum, potasyum ve çinko şeklinde mineraller yoğun olarak bulunmaktadır.
• Kolesterol miktarı son derece yoğun olan olan orfoz balığı tüketilirken, kolesterole dikkat edilmesi ve gereğinden fazla tüketilmemesi tavsiye edilmelidir. Bilhassa kolesterol hastalarının bu balığı fazlaca dikkatli tüketmesi gerekmektedir.
• Yoğun protein deposu olan orfoz balığı özellikleri içinde orkinos kadar yoğun olmasa da Omega-3 yağ asidi de bulunmaktadır.
• Mevsiminde tüketildiğinde fazlaca daha yararlı olan orfoz balığı, içeriğinde var olan kalsiyum ile kemik erimesine karşı kemik yapısını destek sunar.

Balığın Yanında Ne Yenir? Balıkla İyi Giden 11 Enfes Meze

Balık Kokusu Nasıl Gider? bundan böyle Evinizde Rahatça Balık Pişirebilirsiniz!

Balık Pişirme Teknikleri: 9 Değişik Metot, Ayrım Yaratan Püf Noktaları