New Mexico Hakkında 10 İlginç Bilgi

Kahvaltılık burritonun Santa Fe, New Mexico’da buluş edildiğini biliyor muydunuz? Resmi olarak “Land of Enchantment” lakaplı fakat bununla birlikte “Renkli Eyalet” olarak da herkesçe malum olan New Mexico, 6 Ocak 1912 tarihinde ABD Birleşik Devletleri’ne katılan 47. Eyaletti.

New Mexico ülkesinin başkenti, eyaletin şimal bölgelerinde merkezi bir konumda var olan Santa Fe‘dir. İşte New Mexico ile alakalı daha enteresan gerçeklerden bir kısmı;

New Mexico konusunda 10 enteresan Data

İnsanlar minimum 11.000 senedir New Mexico’da yaşıyor!

Arkeolojik kanıtlar araştırmacılar, şimdilerde New Mexico evi olarak herkesçe malum olan bölgeye ilk kitlelerin MÖ 9.200 civarında geldiğini gösteriyor. Kuzeyden geldiler ve şimdi ise günümüz Rusya‘sının ırak doğusundan Bering Boğazı üstünden günümüz Alaska‘sına gezi eden ilk yürekli kaşiflerin direkt torunlarıydılar.

Bu ilk göçebe insanoğlu, avlayabildiklerini ya da toplayabildiklerini yiyerek karada hayatta kaldılar. Yüzlerce hatta binlerce sene süresince hayat buna benzemekte fazlaca biçimde sürdü. MÖ 300 civarında, insanoğlu ürün yetiştirmeye başladılar ve çukur ev adını verdikleri kolay kulübelerde yaşadılar.

New Mexico halkı, Avrupalılar şimal ABD’ya gelmeksizin fazlaca evvel karmaşık gelişmiş toplumlarda yaşıyordu.

MS 1000 senesine gelindiğinde, Puebloanlar bölgede yaşayan en başta gelen insan grubuydu. Bu bölgenin insanları yalnız sert ve kurak iklimde yaşamayı değil, orada gelişmeyi de öğrenmişlerdi. Çukur evlerden teras seçimi çiftçilik, sulama ve karmaşık toplumsal yapılar geliştiren kalıcı planlı köylere taşındılar.

Pueblo’lar (İspanyolların ondan sonra kasabalarına verdikleri ad) hemen hemen daima kayalık tepelerde ya da uçurumların kenarlarında yüksek müdafa pozisyonlarına dayanıyordu. Bu kişilere umumi olarak Pueblo’lular denilse de, her Pueblo’nun kendi kimliği ve çoğu zaman de ortak kültürleri ve soyları olan kendi dilleri de vardı.

New Mexico’ya ulaşan ilk Avrupalılar İspanyollardı.

Aslen umumi olarak ABD‘yı keşfeden ilk Avrupalılar da İspanyollardı. Bu ilk İspanyol kaşiflerden bir kısmı, New Mexico bölgesindeki son derece gelişmiş şehirlerin hikayelerini söyledi.   Bir İspanyol Misyoner olan Fray Marcos de Niza, bu şehirlerin birkaç efsanevi “altın yitik kentler“den bir kısmı olduğuna mutlak surette inanmıştı.

Bu ondan sonra ise 1540 ile 1542 yılları aralığında fatih Francisco Vásquez de Coronado liderliğindeki bölgeye bir bulgu gezisine gitmesine yol açtı. Francisco Vásquez de Coronado‘nun bulgu gezisinin New Mexico bölgesinde karşılaşmış olduğu ilk Kızılderililer, birden çok Pueblo halkından önde gelen Zuni halkıydı. Sefer sonunda altın ile dolu rastgele bir kent izine rastlamadı ve sonunda pes edip güneye yöneldi.

New Mexico, adını Meksika ülkesinden almıyordu.

“Meksika” adı aslen Aztekler tarafınca konuşulan Nahuatl dilinden gelmektedir. Ve Aztek İmparatorluğu’nun kalbinde yer edinen orta Meksika bölgesini ifade etmektedir.

New Mexico bölgesine ilk ayak basan İspanyol Kaşifler, arazinin Azteklerinkine benzediğine karar verdiler ve burayı Nuevo Mexico olarak isimlendirdiler.  Aslen fazlaca ondan sonra, 1821 senesinde, günümüz Meksika’sı İspanya’dan bağımsızlığını kazanmıştır ve Meksika adını almayı tercihetti.

Santa Fe, 400 seneden daha uzun bir süre evvel kuruldu ve bu da onu Amerika’nin en eski başkenti yapıyor.

Şimdilerde New Mexico eyaletini kapsayan topraklar öncelikli olarak 1598 senesinde İspanya Kralı II. Philip tarafınca Yeni İspanya eyaleti deklare edildi. çoğunlukla Nuevo Mexico olarak kısaltılan eyaletin tam adı ise Santa Fe de Nuevo Mexico idi.

Eyaletin San Juan de Los Caballeros‘taki ilk başkenti kısa süreli oldu. Başşehir, 1610 senesinde La Villa Real de la Santa Fe de San Francisco de Asís‘e (ondan sonra yalnız Santa Fe olarak kısaltıldı) taşındı.

mavi gezegenin ilk atom bombası New Mexico’da patlatıldı.

16 Temmuz 1945 tarihinde ilk atom bombasının patlaması ile dünya sonsuza dek değişti. Trinity lakaplı bomba, o vakitler bilimdeki en büyük beyinlerden bazılarının senelerce devam edebilen çabalarının zirve noktası oldu.

Bombanın gelişiminin nihayet aşamaları ise Los Alamos‘taki bir araştırma tesisinde yerine getirildi. makinenin patlaması nihayet testti ve Santa Fe’nin yalnızca 193 km güneyinde yerine getirildi.

New Mexico, Albuquerque’nin derhal dışına yanlışlıkla bir nükleer bomba düştü.

Mark 17 nükleer bombasının, nükleer reaksiyona yol açan her türlü kazayı önleyen bir bozukluk emniyeti içeren türünün ilk örneği olması son derece talih eseriydi.  İnanılmaz derecede talihli olmasının sebebi, bu bombalardan birinin 27 Mayıs 1957 tarihinde B36 bombardıman uçağından, tam New Mexico’da ki Kirtland Hava Kuvvetleri Üssü‘ne yaklaşırken düşmesidir.

Bir nükleer patlama gerçekleşmez iken, bombadaki birincil patlayıcılar patlayarak 7,6 m genişliğinde ve 3,7 m derinliğinde bir krater oluşturdu.

Kahvaltı börek New Mexico’da buluş edildi.

1970‘lerden evvel ölen ve yaşayan her insanın hakikaten son derece kasvetli bir yaşamı olmuş olmalı. Kahvaltı burritoları (en azından bugün bildiğimiz ve sevdiğimiz şekli ile) 1975 senesine kadar buluş edilmemişti.

Elbet, insanoğlu daha evvel sabah öğününde burrito yemiş olabilirler, lakin günün ilk öğünlerinde yumurta ve patates ile doldurulmuş bir burrito yemiyorlardı. Kahvaltılık börek yaratıcısına nazaran, onu hakikaten öne çıkaran şey de budur. Santa Fe restoranı Tia Sophia’s, 1975 senesinde menüsüne ilk koyduklarında bu lezzetin doğmasından mesuldür.

New Mexico’da ki bir kasaba, Nükleer sığınak olarak ikiye katlanan bir mektep inşa etti.

Soğuk Harp‘ın en korkulu anlarından birinde, Amerika daha işlevsel serpinti sığınaklarına gereksinimleri bulunduğunu ayrım etti ve bu farkındalık olanakları sayesinde de Abo İlkokulu’nu inşa etti. Okulun benzersiz doğası, bütün binanın yer altında, yalnız oyun alanının yer üzerinde olması gerçeğini de yansıtmaktadır.

Bu mektep gerekirse nükleer serpinti sığınağı olarak da işlev görecek biçimde inşa edildi. Okulun kendisine tek giriş, her birisi patlama kapıları ile korunan üç set merdiven ile yapılıyor. Mimarın planlarına nazaran sığınak 20 megatonluk bir patlamaya dayanabilecek güçtedir.

Bir çok okulun aksine, Abo’nun kendi tıbbi araç-gereç deposu, içme suyu kuyusu ve hatta bir morgu da mevcuttu. Mektep 1995 senesine kadar faaliyetine devam etmiş lakin yüksek bakım maliyetleri sebebi ile kapatılmıştır.

New Mexico, en büyük ak kumul alanına ev sahipliği yapmaktadır.

New Mexico’daki White Sands Ulusal Parkı, Dünya‘nın hiçbir yerinde olmayan ikinci lokasyonlarından biridir. Park, eyaletin ırak güneyinde, ufak Las Cruces nahiyesinden birazcık ırak bir noktada yer almıştır.

Kum tepelerinin kendileri, ortalama 712 kilometrekare boyutunda büyük bir arazi parçasını kaplamaktadır. Kumullar ak rengini, aslına bakarsak alçı kumu olan kumun kendisinden almaktadır.

New Mexico, sizi son derece şaşırtan bir eyalettir. Bir çok insan bu eyaleti sıcak, kuru bir çorak arazi olarak gösterir ve asla da seyahat yapma zahmetine girmez.

Bu büyük eyalete giden her önüne gelen ise derinden karmaşık eski dönem, benzeri olmayan mutfak zevkleri ve düpedüz garip vakalar karşısında daima büyülenir. Ayaklarınızı yerden kesecek bir eyalet arıyorsanız, gidilecek yerlerden birisi mutlak surette New Mexico‘dur.

New Mexico konusunda 10 enteresan Data ile alakalı Videolar