Kripto Paralar, Bir Sözle Nasıl Altüst Olabiliyor?

Kripto Paralar, Bir Sözle Nasıl Altüst Olabiliyor?

Kripto para birimleri, bugüne dek merkeziyetsizlik savı ile gündeme getirildi. Sadece kimi zaman bir borsada yaşanmış olan gelişmeler, kimi zaman ise bir CEO’sunun açıklaması piyasayı alt üst ediyor. Peki bu nasıl mümkün olabilmektedir? Ekonomist Enes Özkan’a sorduk…

Kripto para dünyası, nihayet dönemlerin en büyük çöküşlerinden bir tanesini yaşadı. Hatırlayanlarınız olabilecektir.; birkaç ay evvel Terra (LUNA) vakası patlak vermiş, bir kripto para biriminin ansızın yüzde 97 oranında kıymet kaybetmesiyle piyasalarda büyük bir çöküş olmuştu. Sonraki süreçte ise hafifçe bir toparlanma eğilimi görmüştük.

REKLAM ALANI

Yatırımcılar rahat bir soluk alır benzer biçimde olmuşken, piyasaları alt üst eden yeni bir gelişme yaşandı. Bu sefer gezegenimizin en büyük kripto para borsaları içinde yer edinen FTX, hakkında çıkan haberler sonrası batkı etti. Yaşananlar, piyasaları bir kez daha sarsmayı başarmıştı. Durum bu şekilde olunca da bundan bir sene evvel 70 bin dolar seviyesini konuştuğumuz Bitcoin, 15 bin dolar seviyelerine kadar gerilemiş oldu…

E hani merkeziyetsizlik gerekiyordu? Nasıl oldu da yaşanmış olan vakalar, piyasaların çökmesine yol açtı?

Kripto paralar ve merkeziyetsizlik

Kripto paralar yaygınlaşmaya başladığında, “merkeziyetsizlik” tabiri her insanın dilindeydi. Sektörün başta gelen adları, rastgele bir bankaya ya da hükümetlere bağlı olmayan kripto para birimlerinin, geleceğin ekonomik modeli olacağını söyleyip duruyordu. Sadece geldiğimiz nokta ortada. Bir borsayla ilgili gündeme gelen iddialar ile akabinde meydana getirilen beyanatlar, yatırımcıların milyarlarca dolar ziyan etmesine yol açtı. Devasa bir borsa da batıp gitmiş oldu

Kısaca kripto para dünyasında merkeziyetsizlikten söz etmek, şimdi için o kadar da mümkün değil benzer biçimde görünüyor. Ikimiz de bu durumu, siz kıymetli okurlarımız için Daktilo 1984 sitesinin umumi gösterim yönetmeni, Ekonomist Enes Özkan’a sorduk. Gelin hep beraber, bir ekonomistin bu mevzuyla ilgili yorumlarına yakından görelim.

Merkeziyetsizlik bütün kriptolar için değil. Bitcoin için!

Bitcoin

Enes Özkan, merkeziyetsizlik tabirinin aslen tam olarak doğru kullanılmadığını ifade ediyor. “Merkeziyetsizlik savını ortaya atan şey kripto paralar değil, Bitcoin. bundan farklı olarak Bitcoin’in merkeziyetsizlik savı da hala devam ediyor. Merkeziyetsizlik savıyla seçenek bir iktisat modeli öneren Bitcoin hala yerinde!” diyen Özkan, buradaki temel meselenin öteki kripto para birimleriyle ilgili bulunduğunu belirtiyor. 

“Hız, merkeziyetsizlik ve güvenlik… Üçünü beraber tedarik etmek basit değil!”

Merkeziyetsizlik terimini idrak etmek için teknik teferruatlara inme gerektiğinden bahseden Özkan, kripto para birimlerinin üç teknik teferruat olan hız, merkeziyetsizlik ve güvenliği benzer anda sağlamanın oldukca güç bulunduğunu ifade ediyor. Gelin bir ekonomistin sözleriyle hem Bitcoin’in aynı zamanda öteki kripto para birimlerinin emek verme mekanizmasına yakından görelim:

Kripto

Bitcoin’de birden çok merkez var. İşte bu da merkeziyetsizlik demek. Bundan kaynaklı olarak da transferler uzun sürüyor. Birden çok insan bu transferlerde rol oynuyor. bundan farklı olarak Bitcoin’de meydana getirilen bir işlem art alınamıyor. Bu güvenlikle ilgili bir şeydir. Diğerlerinde ise bambaşka bir vaziyet var. Bu yüzden Bitcoin’i diğerleriyle karıştırmamak lazım.

Öteki kripto paralarda ise değişik değişik durumlar var. Bir kısmı pay senedi, bir kısmı gerçek para, bir kısmı mevduat hesabı, bir kısmı ise emtia benzer biçimde devinim ediyor. Tam da bu yüzden, Bitcoin’i kripto para, diğerlerini ise kripto varlık olarak nitelendirmek daha doğru olabilecektir.. İşin bir de getirmiş olduğu yenilik boyutu var. Bitcoin, paranın doğasıyla ilgili, kısaca ekonomiyle ilgili bir yenilik getirdi. Ötekiler ise daha oldukca en yeni teknolojiler kazandırdı.

“asıl sorun, bir merkez tarafınca imal edilen kriptolarda!”

Kripto

Enes Özkan’a nazaran merkeziyetsizlik tartışmaları Bitcoin ile bağdaştırılıyor olsa da temel sorun, bir ekip tarafınca piyasaya sürülmüş olan nispeten ufak kriptolarda. Meşhur ekonomist, merkeziyetsizlik tartışmalarına şu açıdan bakılması icap ettiğini ifade ediyor.

Yaşanmış olan problemler, merkezi yapıların ortaya çıkardığı kripto varlıklarla ilgili. Genel anlamda takımlar tarafınca piyasaya sürülen kriptolar. İşte “shitcoin”ler, “memecoin”ler, Dogecoin (DOGE) ve Shiba Inu (SHIB) benzer biçimde varlıklar. örnek olarak son olarak yaşanmış olan FTX borsasındaki problemler. Onların FTT isminde bir kripto birimleri vardı. Komisyonlarda avantaj sağlıyor. FTX ekibi, sınırsız FTT basma özgürlüğüne sahiptiler. Bitcoin’de ve hatta Ethereum benzer biçimde büyük kripto paraların çoğunda bu tarz bir olay yok.

Yaşananlar neticesinde endişelenmeli miyiz yoksa umudumuzu koruyalım mı?

kripto ve merkeziyetsizlik

ülkemiz’de oldukca sayıda kripto para yatırımcısı olduğu her önüne gelen tarafınca herkesçe malum olan bir gerçek. Durum bu şekilde olunca ikimiz de yatırımcıyı nelerin beklediği mevzusunda bir sual sorduk. “Geleceğe yönelik endişelenmeli miyiz yoksa umudumuzu korumalı mıyız?” sorumuza, Ekonomist Enes Özkan’ın tepkisi şu şekilde oldu:

Aslına bakarsak her ikisi de. Bir taraftan kaygı veriyor bundan dolayı bu kadar çok aksiliğin arka arda gelmiş olması, fiyatlarda düşüşe niçin oldu. bundan farklı olarak bu benzer biçimde durumlar kriptoyu düzenlemek isteyen halk kurumları, internasyonal kuruluşları ve hükümetleri güçlendiriyor. Ellerine koz veriyor ve hatta oldukca büyük yeniliklere kapı kapatmamıza niçin olabilecek hareketlere dönüşebiliyor. Sadece ben hala umutluyum. Bunun sebebi, en başlangıcında da söylediğim benzer biçimde meselenin merkeziyetsizlikle ilgili olmaması…

ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ