Anime Temalı Şiddet Oyunu, Çocuklar İçin Tehlikeli mi?

Benzer suali devamlı görmüş olmaktan sıkıldığınızı bilmekteyiz. Ikimiz de bu sefer, olunabilecek en net biçimde video oyunlarının çocuklarda şiddete yönelime neden olup olmadığı mevzusuna ziya tutacağız.

Evvelinden Mavi Balina oyunu gündemde uzun bir zamanda kalmış, oldukca sayıda çocuğun intihar girişimiyle bağdaştırılmıştı. Lakırdı konusu oyunun, evlatların ruhsal durumlarından ve verilerinden faydalanarak onları bu fena sona sürüklediği savunuluyordu. Şimdiyse ebeveynlerin ne olduğu belirsiz Mavi Balina’dan bir bütün olarak farklı bir tartıya koyması ihtiyaç duyulan Yandere Simulator var karşımızda.

Her şeyden evvel nedir bu Yandere Simulator?

Yandere Simulator’da, en temelinde sevilmiş olduğu çocuğa açılamayan lakin o çocuğa her bir şahıs yaklaştığında adeta kan sıvısını kaynayan bir kızı canlandırıyoruz. Bu karakterin mental olarak stabil bir durumda olmadığı aslına bakarsan oyunu oynarken ayrım ediliyor.

Oyunda ‘rakip’ olarak vasıflandırılan 10 kız var. Bunlar sevdiğimiz çocuğa yakın olan kimseler ve biz bir tanesini, yedi gün içinde sevdiğimiz çocuktan ayırmadan öteki kız ortaya çıkmıyor. Doğrusu tek tek rakiplerle karşılaşıyoruz.

Oynanış kısmına gelirsek:

Yandere Simulator Resmi Sayfası

Yandere Simulator’da Hitman serisinden aşina olduğumuz bir oynanış var. Okula gittiğimizde bir açık dünya oyunundaymış şeklinde karakterimizi denetim edebiliyor, insanlarla konuşarak kimi zaman onlara iyilik yapabiliyor kimi zaman de haiz olduğumuz üne bakılırsa onlardan bir şeyler isteyebiliyor, onlara tuzaklar kurabiliyoruz.

Haftanın her bir günü okula gidiyoruz ve gün sonuna kadar, oynama şeklimize bakılırsa değişen belirli vazifeler yapıyoruz.

Bu vazifeler, rakibimize ne oluşturmak istediğimize bakılırsa değişiyor. Oyunu, havadis, bilgi, salık kanallarına kadar çıkararak ebeveynlerin uyarılmasına neden olan vasfı de burada ortaya çıkıyor.

Bu oyunda, gaye uğruna (bir bakıma) her yol mübah.

Ayraç içindeki ifadeyle ne demek istediğimize odaklanacağız lakin her şeyden önce rakipleri ortadan nasıl kaldırdığımıza görelim. Burada tek bir metot sunulmuyor, aksine oldukca sayıda olasılık oyuncuya verilerek oyuncunun kendi yolunu oluşturması sağlanıyor.

örnek olarak bir kızı ortadan kaldırmamız gerekmektedir. Işte sırf bunun için başvurulabilecek birden çok yol var. Mafya ile anlaşıp onun kaçırılmasını sağlayabilir, kesici aletlerle onu ortadan kaldırabilir, kaza süsü vererek büyük bir cismin altında kalmasına ya da elektrik kaçağı yüzünden çarpılmasına neden olabilirsiniz. Bunun haricinde çantasına, okula getirmemesi ihtiyaç duyulan bir şey bırakıp okuldan atılmasını da sağlamak size bağlıdır.

Diğer taraftan bu tarz şeyleri oluşturmak zorunda bulunmadığınız da bir gerçek:

Yandere Simulator Resmi Sayfası

Dediğimiz şeklinde, bu oyunda her yol mübah. Amma ve lakin siz illa ölümcül olan yolları izleyeceksiniz diye bir şey yok. örnek olarak rakibinizin başlangıcında bir problem var ise ve siz onu, o problemden kurtarırsanız iyice iyi dost olabilir, bu sayede de sevdiğiniz çocuktan ırak durmasını isteyebilirsiniz.

Böylece o şahıs hem aradan çıkmış olur aynı zamanda ileride faydası olabilecek bir yakın dost hâline gelmektedir.

İyi de ortalığı kan gölüne çevirerek ulaştığımız sonla meseleleri daha karışık yollarla ve ölüme neden olmadan çözerek ulaştığımız nihayet benzer mı?

Spoiler

Elbet değil. Bu oyun size, rakibinizden kurtulabilmeniz için her imkânı sağlıyor lakin bu, eylemlerinizden görevli bulunmadığınız anlamına gelmiyor.

Netice itibariyle da karşınıza her çıkanı öldürdüğünüz sonla değişik yolları denediğiniz nihayet, birbirinden son derece değişik olabilmektedir. Bu yüzden oyun esnasında stratejik ve mantıklı zihinde ölçmek ve değerlendirmek gerekmektedir.

Şimdi gelelim işin çocuklardaki ruhsal boyutuna.

Umumi cihette konuşacak olursak, oyunların saldırganlığa neden olup olmadığı sorusuna odaklanan oldukca sayıda araştırmanın bazılarında, yetişkinlerde bile kısa süreli agresifliğin ortaya çıkmış olduğu görülmüş.

Burada ince lakin keskin çizgiyi çekmek gerek. Meydana getirilen çalışmalarda, sertlik içeren video oyunlarının ve ‘agresif davranışlar’ içinde son derece net bir bağlantı olduğu savunuluyor. Amma ve lakin benzer biçimde, piyasaya çıkan emek verme kağıtlarında, video oyunlarını şiddete neden bulunduğunu söylemenin bilimsel açıdan tutarlı olmadığı da ifade ediliyor.

Amerikan Pediatri Akademisine (AAP) bakılırsa bilhassa 6 yaşın altındaki evlatların rastgele bir halde sertlik içeren medya içeriklerine maruz kalmamaları gerekmektedir.

Buna gerekçe olarak da bu evlatların tasarı ile gerçek dünya arasındaki farkı hemen hemen bilmemeleri, bu sebeple sertliği olduğu şeklinde kabullenebilecekleri gösteriliyor.

Genele baktığımızda ise “video oyunları şiddete neden olabilmektedir” demek, muhabirler bir kenarda dursun; uzmanların bile atmadığı, son derece uzun bir adım:

2010 tarihindeki bir araştırmada video oyunlarının çocuklarda şiddete neden olduğu bulunmuş, lakin bunun bir tek nevrotiklik şeklinde durumları yaşayan çocuklar için geçerli olduğu görülmüş.

Royal Society Open Science adlı ilim dergisinde, 2019 senesinde piyasaya çıkan bir emek verme ise video oyunlarının gençlerin agresifliğe ya da şiddete eğilimli olmasına neden olmadığını gösteriyor.

Psikolog Erik Erikson’un psikososyal gelişim teorisine bakılırsa 11-19 ıslak aralığındaki çocuklar, kimliklerini kazanma ve rol karmaşaları yaşama evresinde oluyorlar.

Bu sebeple de hâlihazırda kişilik karmaşalarıyla uğraşan bu ıslak aralığındaki kişilerin, sertlik içerikleriyle kafa başa kalmaları tavsiye edilmiyor. Amma ve lakin bunun sebebi şiddete yönelecek olmaları değil; bu nevi içeriklerin genel olarak onların ruh hâllerini fena yönde etkilemesi olarak gösteriyor

Belli çalışmalara bakılırsa aslolan çekince, bu evrenin peşinde kalan, kısaca 10 (bilhassa 6) yaşından minik fertleri kapsıyor. Bunun sebebiyse evvelinden de söylediğimiz şeklinde hemen hemen gerçek-kurmaca ayrımını yapmakta zorlanmaları, bu bağlamda da kafalarında yanlış bir imajın, öteki ıslak gruplarına bakılırsa daha basit oluşabileceği olarak gösteriliyor.

Bakmış olduğunuzda Yandere Simulator, lisede geçen bir oyun. Amma ve lakin oyunun kitlesinin büyük kısmını çocuklar meydana getiriyor.

Aslına bakarsan aslolan çekince meydana getiren vaziyet da bu. Liseye gitmemiş olan, hatta Erikson’un teorisine bakılırsa daha kimliğini oturtma aşamasına bile gelmemiş olan bu çocuklar, Yandere Simulator’a maruz kalmış olarak kafalarında ona dayalı bir lise imajı oluşturabilir.

Bütün bu çalışmalardan hareketle, bu durumu liseyi bildiğimizden oldukca daha değişik bir yermiş şeklinde gösteren lise/gençlik dizilerine benzetebiliriz. Bildiğimiz suretiyle bunlar, gerçeğin haricinde bir ortam sunar lakin lisenin ne olduğundan habersiz çocuklar, bunu gerçek sanarak beklentilerini o yöne çekebilir.

Karmaşayı meydana getiren olayın içinde azca da olsa bir nebze “cherry picking” var.

Şiddete eğilimli olan kişilerin daha oldukca video oyunu oynadığını gösteren araştırmalar bulunmakta. Bu şeklinde araştırmalar, öteki etkenlere göz atılmadan topluma sunulduğunda ise “Video oyunları şiddete yönlendiriyor” şeklinde algılar meydana geliyor.

Bu araştırmalar yanlış değil normal olarak. Amma ve lakin kendi sınırları var olan araştırmalar bunlar. Belirli çerçeveler içinde belirli kanıtlar sunmayı amaçlıyorlar ve problem da medya kanallarının bir tek bu araştırmaları alıp kati ve umumi bir yargıya ulaşıyor olmaları.

Aradaki farkı iyi idrak etmek gerek:

10 yaşındaki bir çocuğun erişkin filmi izlemesi ne kadar uygunsa, lise çağındaki evlatların da ağır sertlik içeriklerine maruz kalması o denli münasip. Bu içeriklerle kafa başa durmak, karakterin şekillendiği bu dönemlerde, ilerisi için problemler yaratabilir. Amma ve lakin gidip de “çocuk bu oyunları oynarsa şiddete yönelir” demek o denli da basit değil.

Bu aşamada uzmanlar, işin içine; çocuğun yetiştirilme şekli, dost ortamı, var ise ruhsal hastalıkları, içinde bulunmuş olduğu çevre ve görmüş olduğu işlem şeklinde birden çok toplumsal etkeni iç eder. Amma ve lakin “sertlik içerikli oyunlar şiddete özendirir” sonucuna varan bir çok araştırmada bu etkenlerin göz ardı edildiğini görürüz.

Yanlış olmayan, lakin sınırlarına göz atılmadığında umumi sonuçlara varılabilecek misal araştırmalardan birisi:

Araştırmada, azca aza içeren ve bir tek Çinli öğrencilerin bulunmuş olduğu bir grubun olduğu, web içerikleri şeklinde değişik içerikler dış tutularak bir tek sertlik içerikli oyunlara yer verildiği, sonuçların ise iştirakçilerin kendilerinden, kısaca öğrencilerden alındığı şeklinde araştırma sınırlarını ifade eden bir bölüm.