Bitkin, mutsuz, düşünceli ve stresliyken çoğumuz müziğe sarılıyoruz. Aslen bizi konfor sahasında hissettiren seslere sığınıyoruz. Şundan dolayı tıpkı kokular benzer biçimde sesler de üzerimizde büyük ve değişik etkilere haiz. Rahatça uykuya dalabilmek kimi zaman de sırf rahat duymak için beş saatlik yağmur sesi bile açabiliyoruz. nihayet dönemlerde bu vaziyet birazcık değişti.
Belli frekans aralıklarındaki sakinleştirici, odaklanmayı kolaylaştırdığı vadedilen sesleri kulak kabartmak gittikçe yaygınlaşan bir metot haline geldi. Bilhassa kahverengi şamata yakın zamanda Tiktok’ta viral oldu. Kahverengi gürültüyü dinleyerek ilk tepkilerini kaydeden kullananların paylaştıkları videolar oldukca popülerleşti. Kahverengi gürültünün ne olduğuna ve hakkaten işe yarayıp yaramadığına gelin hep beraber bir yanıt arayalım.
“Gürültünün de rengi mi olur?” demeyin, oluyormuş!
Belirli bir frekanstaki seslerin birbiri ardına sık ve gevşek aralıklarla tekrarlanmasıyla beliren ses örüntülerinin yoğunluğuna nazaran isimlendirilen şamata çeşitleri bulunmakta. Bunlardan en ünlüsü, bir dönem kişilere anne karnındaki dinginliği anımsattığı söylenen ak gürültüydü. İnsanlar rahat bir uyku deneyimi yaşabilmek için kullanıyordu.
nihayet dönemlerdeyse, dikkat eksikliği yaşayan kitlelerin odaklanmasına muavin olduğu öne sürülen kahverengi şamata, ak gürültünün tahtını elinden almış durumda.
Günümüz şartlarında odaklanamama ve her şeyi benzer anda oldukca çok zihinde ölçmek ve değerlendirmek, hepimize tanıdık bir vaziyet aslen.
Bunu bir örnekle açıklayalım. Çeşitli geceler oldukca uykumuz olmasına rağmen uyuyamadığımız olabilmektedir. Uyumamız gerekirken kimi zaman gün içinde meydana getirilen kimi zaman de eski tartışmalarda söyleyebileceğimiz oldukca güzel cümleler geçiyor aklımızdan. Hatta o sırada sebepsiz yere Alarko kombi reklam müziği bile çalıyor zihnimizde.
Bunu bir toplantı veya imtihan esnasında da yaşıyor olabiliriz. Şundan dolayı zihnimiz dikkatimizi dağıtabiliyor. Bu şekilde durumlarda devamlı yine eden ses örüntülerini kulak kabartmak; evlatların eline oyuncak tutuşturmak benzer biçimde zihnimize oyalanacak bir şey vermeye benziyor. İşte birden çok şahıs tarafınca, kahvrengi gürültünün bütün bu zihin dağınıklıklarını toparlamaya muavin olduğu iddia ediliyor.
Kahverengi şamata, bizlere yüksek bir tepede rüzgarın uğultusunu dinliyor benzer biçimde hissettirebilir.
Her şamata çeşidinin niçin o renk adını aldığına dair net bir görüş yok; sadece insan üstünde yarattığı hislerden ve çağrışımlardan kaynaklandığını söylememiz mümkündür. Kahverengi şamata; adı benzer biçimde yoğun gölgeli, dikkat çekici sadece yormayan bir edinim yaratmaya muavin şamata çeşidi olarak adlandırılıyor.
Bildiğimiz suretiyle sosyal paylaşım platformunda bir şeyin viral olması oldukca basit bir hale geldi.
Her gün başka bir akımın popüler olduğu, doğru ve yanlış bilginin ayırt edilmesinin zorlaştığı ortamlarda bir süredir kahverengi şamata gündem olmuş durumda. Yüzlerce hatta binlerce gönderi arasından birini söz gelimi inceleyelim. TikTok’taki bir kullanıcı, DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) sahibi kimseler için videolar paylaşmış olduğu hesabında kahverengi gürültüden bahsediyor.
Bahsi geçen hesap aslen DEHB olan kimseler için yaşamı kolaylaştırmayı temin edecek bilgiler paylaşıyor. Kahverengi gürültünün odaklanmaya muavin olduğu ve rahatlama tesiri yarattığından bahsediyor. 60 saniye süresince bu sesi dinletip izleyenlerin his ve tepkilerini soruyor.
Gelen yorumlarda pozitif olmasıyla birlikte negatif tepkiler de var olan.
Kullananların dinlediği ses; birine zihnindeki düşüncelerin üzerini bir battaniye benzer biçimde örterek zihnini susturduğunu hissettirirken başka bir kullanıcının üstünde ise birden nükseden bir anksiyete tesiri yaratıyor. Bu aşamada bahsi geçen terapi tesirinin aslen oldukca bireysel bir vaziyet olabileceği sonucunu çekip çıkarmak pek de kolay olsa gerek.
“Şamata, bir insanı nasıl dinlendirebilir ki?” diye düşünmemiz oldukca düzgüsel.
Bu vaziyet, her işini müzik eşliğinde veya TV karşısında halledenlerimize veya müziksiz uyuyamam diyenlere tanıdık gelmiş olabilir. Bazılarımız için fonda hep başka bir dikkat unsuru oluş zorundaymış benzer biçimde. Aslen şamata terapisinde odaklanma vadediliyor sadece herkeste benzer etkiyi yaratmıyor.
Uzmanlar tarafınca, DEHB tanısı olan kişilerde pozitif önemli ölçüde etkiler yarattığı ifade ediliyor. Çeşitli uzmanlara nazaran de bu konudaki emekler kafi seviyede değil. Bu yüzden uzmanlar içinde görüş farklılıkları bulunmakta.
Bu farklılıklara neden olan deneylerden birinde DEHB’li küçüklere bir şamata çeşidi dinletiliyor.
Umumi bir başarı testi esnasında okumakta zorluk çeken küçüklere, 30 dakika süresince ak şamata dinletiliyor. Dikkat eksikliği olan evlatların daha evvelki kontrol neticeleri karşılaştırılıyor. Kontrol sonuçlarına nazaran; okumakta güçlük çeken evlatların umumi başarı seviyesinde artış gözlemleniyor.
Doğrusu şamata terapisi metodu dikkat eksikliğinde bir miktar pozitif netice sağlıyor da demek mümkün. tekrar de uzmanların söylediğine nazaran bu kanının bilimsel olarak adlandırılması için kafi emek harcama bulunmadığını hatırlatmakta yarar var.
Editörün notu:
Ben bu mevzuyu araştırırken onlarca kere kez kahverengi gürültüye maruz kaldım. Her defasında da mide organını bulantısı ve sadece kafama şiddetli bir vuruş alırsam oluşabilecek bir kafa ağrısı hissettim.
Tanı konulmadığı halde sürekli olarak dikkat dağınıklığı yaşayan birisi olarak bu şamata benim odaklanmama, dinlenmeme veya rahat hissetmeme muavin olmadı. Aksine bende yarattığı his, yağmurlu bir günde akşam trafiğine kalmışım hissiydi.
Uzmanlar her ne ölçüde bu sese uzun süreler maruz kalmanın tehlikeli bir yanı olmadığını söylese de seslere hassasiyeti olan ve nörolojik hastalıkları var olan kişilerin bu biçim popüler seçenek yollardan ırak durmasını tavsiye edebilirim.
Bir ihtimal bunun yerine hakkaten sizi dinlendirecek veya zihninizi toparlayacak doğaya özgü seslerden veya size iyi geldiğine güvenli olduğunuz uzun çalma listelerinden, yararlanabilirsiniz.
İLGİLİ HABER
