İnternetin kullanıcılara kazandırdığı en büyük kıymet süre oldu. bundan böyle bir vaka hakkında informasyon edinmek için anne havadis, bilgi, salık bülteni saatini veya yarının gazetesini beklememiz gerekmiyor. İnternet sitelerinden hatta toplumsal medya platformlarından bile en güncel haberleri ve detayları öğrenebiliyoruz. Binaen aleyh teyit edilememiş, yanlış veya bilgili olarak çarpıtılmış içeriklerin sayısı da her geçen gün artıyor.
Teyit edilmemiş informasyon yayılımı bütün dünyadaki en büyük problemlerden bir tanesi. Bundan dolayı kim olduğu bilinmeyen bir toplumsal medya kullanıcısının paylaşmış olduğu teyit edilmemiş bir havadis, bilgi, salık veya informasyon yüzünden büyük kitleler etkilenebiliyor. Toplumsal medya platformlarında gördüğümüz havadis, bilgi, salık ve detayları teyit yapmak eylemek için çeşitli yöntemler var. Bu yöntemler olanakları sayesinde informasyon kirliliğinden uzaklaşarak, gerçeğin ta kendisine ulaşabilirsiniz.
Toplumsal medya bilgilerini teyit yapmak eylemek için aklınızdan çıkarmamanız ihtiyaç duyulan yöntemler:
- Gördüğünüz haberlere şüpheci yaklaşın.
- Kaynak doğrulamasını deneyin.
- Değişik platformlar üstünden haberi sorgulayın.
- Google tersine görsel arama yapın.
- Monitor görüntülerine güvenmeyin.
- Değişik kaynaklardan benzer haberi teyit edin.
- Resmi kaynaklara ulaşın.
- Gösterim tarihini deneyin.
- Yalnızca manşetlere bakılırsa haberi yorumlamayın.
- Referans alabileceğiniz güvenilir kaynaklarınız olsun.
Gördüğünüz haberlere şüpheci yaklaşın:
Şüpheci yaklaşımı aslen hayatınızın her sahasında kullanmayı tercih edebilirsiniz. Birinin söylediği bir söze, bir yerde okuduğunuz bir bilgiye, bir kitapta anlatılan fikre ve sosyal paylaşım platformunda gördüğünüz bir habera asla derhal inanmayın. Değişik teyit yöntemlerini, aklınızı ve vicdanınızı kullanarak öğrendiğiniz her türlü bilgiyi sorgulayın. Kesinlikle doğru sonuca ulaşacaksınız.
Umumi cihette teyit sistemi de bu kuşkurekli,devamlı üstüne kuruludur. Öğrenilen bilgiden kuşkurekli,devamlı duyulması ile araştırma aşaması adım atar. Araştırma sürecinde oldukca daha çok informasyon öğrenilir ve bu araştırma sürecini daha da derinleştirir. Ne yazık ki bilgiye basit, doğru bilgiye ise güç ulaştığımız bir dönemdeyiz. Bu yüzden basit ulaşılabilen bilgiden devamlı kuşkurekli,devamlı etmeli ve doğru informasyon için çaba göstermeliyiz.
Kaynak doğrulamasını deneyin:
Kim olduğu belli olmayan yeni bir hesap, yalnızca takipçi ve reaksiyon ele geçirmek için ortaya sansasyonel bir informasyon parçası koymuş olabilir. Paylaşımı meydana getiren kaynak hesaba gidin ve inceleyin. Uzun süredir bu işi meydana getiren bir havadis, bilgi, salık veya informasyon paylaşım hesabı olup olmadığına bakın. Gerekirse bu hesap ile iletişime geçerek bilgiyi nereden aldığını mesele. Mantıklı bir cevap alabilmek için haberin kaynağına inmeye çalışın.
Değişik platformlar üstünden haberi sorgulayın:
Instagram’da gördüğünüz bir haberi Twitter’dan, Twitter’da gördüğünüz bir haberi Feysbuk’tan, Feysbuk’ta gördüğünüz bir haberi güncel akışa haiz bir web sitesinden de teyit etmeye çalışın. Havadis, bilgi, salık deposu bile olsa yalnızca bir Twitter hesabı tarafınca paylaşılan bilginin doğruluğuna güvenmeyin. Kesinlikle değişik kaynaklar ve değişik platformlar da benzer haberi paylaşmış olmalılar.
Google tersine görsel arama yapın:
Toplumsal medya üstünden paylaşılan havadis, bilgi, salık ve bilgilerde en büyük aldatmaca görseller üstünden yapılıyor. Seneler evvel yaşanmış bir vakaya ilişkin görüntü, daha yeniymiş şeklinde paylaşılabiliyor. Her önüne gelen tarafınca bilinmeyen bir yığın resim, sanki gerçek bir vakaya ve bir insana aitmiş şeklinde paylaşılabiliyor. Google tersine görsel arama ile paylaşılan görselin kaynağına basitçe ve rahatça ulaşabilir ve doğru bilgiyi öğrenebilirsiniz.
Monitor görüntülerine güvenmeyin:
mavi gezegenin dört bir tarafında meşhur adların ve siyasetçilerin paylaşımlarının monitor fotoğrafları alınıyor ve paylaşımın silinme ihtimaline karşı çeşitli kimseler tarafınca saklanıyor. Sadece bu vaziyet, büyük aldatmacaların da önünü açıyor. Kolay bir iktisat paylaşımı, üstünde meydana getirilen küçük değişimlerle basitçe ve rahatça bir kabahat unsuru haline gelebiliyor. Bu yüzden monitor görüntüleri inanılır, haberi teyit eden kaynaklardan birisi olarak kabul edilmiyor.
Değişik kaynaklardan benzer haberi teyit edin:
Çeşitli toplumsal medya hesapları ve web siteleri, belirli bir görüşü veya ideolojiyi müdafa amacıyla tek taraflı gösterim ve paylaşım yapabilirler. Havadis, bilgi, salık doğru bile olsa yalnızca tek taraflı bir nazar açısıyla yansıtıldığı için okuyucuyu aldatmaya müsaittir. Bu yüzden gördüğünüz haberleri olabildiği kadar oldukca ve değişik kaynaktan teyit etmeye çalışın. Değişik görüşü korumak için çaba sarfeden hesapların, benzer haberi değişik şekillerde verdiğini ve aslen olayın bambaşka bulunduğunu görebilirsiniz.
Resmi kaynaklara ulaşın:
Günümüz şartlarında bundan böyle bütün resmi kurumların bir web sitesi ve toplumsal medya hesabı bulunmakta. Yaşanmış olan vaka hangi kurumun yetki alanına giriyorsa o kuruluş, web sitesi veya toplumsal medya hesabı üstünden kesinlikle bir paylaşım yapıyor ve bu paylaşımlar resmi izahat olarak kabul ediliyor. Bu yüzden, resmi kaynaklardan yapıldığını gözünüzle görmediğiniz hiçbir açıklamaya güvenmeyin.
Gösterim tarihini deneyin:
Bilhassa Feysbuk ve WhatsApp gruplarında zaman zaman eski haberlerin sanki yeni olaylarmış şeklinde paylaşıldığını müşaahade ediyoruz. vaka ve havadis, bilgi, salık gerçek sadece bir ihtimal senelerce evvel yaşanmış ve günümüz şartlarında geçerliliği yok. Bu paylaşım şekli de, bilinçsiz bile olsa, okuyucuyu aldatmaya yönelik bir harekettir. Bu yüzden gördüğünüz haberlerin ve bilgilerin gösterim tarihini deneyin. Doğru informasyon için Google aramasına eski dönem de eklemeniz yetecektir.. Böylece karşınıza mevzu, bahis ilişkili en güncel bilgiler gelecektir.
Yalnızca manşetlere bakılırsa haberi yorumlamayın:
Clickbait olarak da isimlendirilen tık tuzağı amacıyla hazırlanan ve gösterilen yüzlerce hatta binlerce içerik ile toplumsal medya platformlarında karşılaşabiliyoruz. Bu şekilde bir gaye ile hazırlanan içeriklerin başlıkları doğrusu manşetleri de umumi olarak okuyucuyu harekete geçirmeye ve bağlantıya tıklatmaya yönelik olarak hazırlanmış olur. Bu yüzden yanlış olmasa da net ve açıklayıcı olmayan bilgiler paylaşabilirler. Bu şekilde başlığa haiz bir içerik gördüğünüz süre içinde ne olduğu ayrıntılı olarak inceleyin.
Referans alabileceğiniz güvenilir kaynaklarınız olsun:
Hiçbir süre informasyon alabilmek için yalnızca birkaç kaynakla yetinmeyin. Sadece uzun süredir takip ettiğiniz ve hiçbir yanlış havadis, bilgi, salık paylaştığını görmediğiniz çeşitli kaynakları anne referans olarak kullanmayı tercih edebilirsiniz. Buralarda da gördüğünüz her habere derhal inanmayın fakat ‘Burada da paylaşıldıysa doğru olabilir.’ şeklinde düşünebilirsiniz. Her kullanıcı, referans alacağı deposu kendi tercihlerine bakılırsa belirleyebilir. tekrar de her önüne gelen tarafınca güvenilir bulunduğunu bildiğiniz kaynakları göz önünde bulundurmalısınız.
Informasyon kirliliğinin önüne geçmek için sosyal paylaşım platformunda gördüğümüz detayları nasıl teyit ederiz sorusunu yanıtladık ve teyit için uygulayabileceğiniz çeşitli şekilleri anlattık. Bilgiye basit, doğru bilgiye ise güç ulaştığımız bugünlerde gördüğünüz hiçbir şeye derhal inanmayın ve teyit yapmak eylemek için birkaç rahat metot uygulayın.
