Son Yıllarda Sosyal Medyada Popülerleşen Oversharing Nedir?

nihayet zamanlarda sosyal paylaşım platformunda bir fazlaca popülerleşen ‘oversharing’ terimi; kitlelerin, kendileri hakkında lüzumlu zaruri olmayan oldukça çok detayı her insana anlatmaları anlamına geliyor. Örnek kardeşlerinize bir çocukluk anınızdan ya da başınızdan geçen fena bir vakadan rahatça bahsedebiliyorsunuz. Sadece bu tarz şeyleri bir de asla tanımadığınız ya da azca içten olduğunuz kişilere anlattığınızı tasavvur edin.

Hadi gelin, kimin iyi kimin fena niyetli bulunduğunu bilmeden, aklımıza gelen her şeyi her insana anlatmanın niçin zararı dokunan olabileceğine bir görelim.

Çok paylaşmanın aslolan tehlikesi sosyal paylaşım platformunda…

Çoğunuzun bilmiş olduğu şeklinde mahrem, bizim toplumumuzda oldukça mühim bir mevzudur. Bu yüzden eskiden her önüne gelen yediğini, içtiğini, haiz olduğu şeyleri ötekilerden gizli saklı tutmaya yönelik bir kıymet algısına sahipti. Bu sebeple ”olan var olmayan var”, ”alabilen var alamayan var” şeklinde düşünülüyordu.

Şu anda Twitter, Instagram ya da Feysbuk şeklinde toplumsal medya platformlarının rastgele birinde, insanoğlu yediklerini, içtiklerini bırakın, yaşadıkları gizli saklı kalması ihtiyaç duyulan travmalarını bile hep beraberce paylaşabiliyor.

Diyelim x kişisinin münasebet problemleri var, bunu kendisini asla tanımayan 5.000 takipçisiyle basitçe ve rahatça paylaşabiliyor; hatta üleştirmek zorundaymış şeklinde hissediyor. 

İşte sosyal paylaşım platformunda oversharing meydana getiren insanoğlu, günde saat başı ya da dakika başı ayrım etmeksizin sürekli paylaşım yapabiliyor. Toplumsal platformlar, kişilere resim, video, ses kaydı ve metin şeklinde özellikler sunarak farklı gönderiler atmalarına aracı olabilmektedir.

Bu da aslına bakarsak bu durumun dijital mecralarda niçin yaygın bulunduğunu bizlere açıklıyor. Bu sebeple bu sayede bir şahıs, Instagram hesabından anında diri gösterim açıp videolar yükleyebilme olanağına basitçe ve rahatça haiz olabiliyor. 

Dijital son zamanların yarattığı bir mesele (patoloji) olan ve kaçırma korkusunu ifade eden FOMO, kullananların öteki kullanıcılarla yarış haline girmelerine yol açabiliyor. Y kişisi, S kişisinin gittiği tatilleri, keyif parklarını vb. bölgeleri görünce ”ben de yapmalıyım” hissine kapılabiliyor. 

Bu da Y’de derhal bu hayata geçirdiklerini diğerleriyle paylaşma isteğini doğuruyor. Böylece Y kişisi, diğerlerine ”bakın ben de gidiyorum, ben de yapıyorum” mesajını verip bir şeyleri kaçırmadığını göstermiş olabilmektedir.

Oversharing, toplumsal medyadaki ifşa ve linç kültürünü de besliyor.

Bazen birilerine kızarız, küseriz ve sinirleniriz; bundan organik ne var ki? Amma ve lakin kendini gereğinden fazla özetleyen insanoğlu; birilerine kızdıklarında, derhal o kişiyi ötekiler tarafınca linç ettirmek için harcayabiliyor. Kim bilir oldukça rahat ve konuşularak halledilecek bir mevzuyu ifşa ettikleri yetmezmiş şeklinde, o mevzunun muhatabını da hedef gösterici yazılar yazabiliyorlar.

bundan farklı olarak bu tip içerikler, bir bakmışsınız yüzlerce hatta binlerce fav, yüzbinlerce like almış. Bu sebeple bu tip şeyler günümüz şartlarında ’emsalsiz oluş’ ve ‘meydana getirilen yanlışa susmamak’ şeklinde görülebiliyor. Bundan dolayı de aniden kişinin takipçi sayısı, 10.000’den 20.000’e çıkabiliyor.

Not bir yerden düşmek mühim: Burada ortada hakkaten oldukça insani ve rahat durumlar ortaya çıktığında derhal toplumsal medyasına bunu yazmayı tercih edenleri odağa alıyoruz. Hakikaten mühim ve yaşamsal mevzuları tenzih ediyoruz. 

Toplumsal medya hesaplarınızı bir deneyin isterseniz şu sebeple sırf kişilere bir şeyler ifade etmek ve dikkat çekmek için meydana getirilen aslı astarı olmayan paylaşımlar kabahat kapsamına giriyor.

Genel anlamda overshare mantığındaki insanoğlu, ötekiler tarafınca alaka ve sempati kazanmayı sevdikleri için yaptıkları paylaşımların, hangi fena niyetlilerin ellerine düşeceğini asla akıllarına getirmezler.

En basitinden siz başınızdan geçen bir vakası Twitter’da her insana duyurmak istediniz diyelim. Sadece bu tweet’inizi gören her önüne gelen sizi like’lara boğmayabilir, kimisi o paylaşımınızdaki detayları alıp size karşı fena amaçlarla kullanabilir. 

Kimi zaman yaptığınız paylaşımların sonu karakollarda da bitebilir

Mika Can Raun’un klozette oturma paylaşımı

Bundan önceki paragraftan bağımsız olarak daha değişik bir ‘gereğinden fazla paylaşma’ örneği verelim. Örnek olarak geçenlerde bir fenomen, evvel tuvalette otururken resim paylaştı.

Mika Can Raun’un TL’yi wcye atma videosundan görüntüler

Hemen sonra ise fenomen, Türk Lirası’nı wcye attığı bir video çekti ve bunu yapmış olduğu için hakkında kabahat duyurusunda bulunulmuş oldu. 

Bırakın toplumsal medyayı, bundan böyle arkadaşınıza bile ne anlattığınıza dikkat etmeniz gerekmektedir.

Her insanın hayatında minimum bir defa tanıştığı, oldukça konuşan fakat boş konuşan söylediği bir karakter olduğu bilinmektedir. Genel anlamda bu kimseler karakteristik özellikleri gereği, her şeyden bahsetmeyi sever. Kimi zaman de bu şekilde olmalarının sebebi, yetiştirilme gereğidir. Bir ihtimal sizin kendi aile yapınız bu şekilde değildir sadece bazılarının aileleri, başkalarına hususi hayatları hakkında ayrıntılı paylaşımlar yapmayı bir vazife şeklinde görebiliyor.

Örnek bu şekilde bir ailede büyüyenler devamlı diğerlerine izahat yapmazlarsa, onlarla yakınlık kuramayacaklarını düşünebiliyor. Sadece kimseyi ilgilendirmeyen şeyleri başkalarına ifade etmek, ötekilerin gözünde bu tarz şeyleri anlatanın kıymetini de düşürüyor. Öteki insanoğlu bu kişileri içten bulmayıp onların anlattıklarını aleyhlerine kullanabiliyor. 

Eğer aranızda bu şekilde olanlar var ise psikologlar, diğerlerine münasip olan olmayan her detayı niçin anlatmaya gereksinim duyduğunuzu tespit etmenizi öneriyor. Bu sebeple tekrar tekrarlamak gerekirse konuştuklarınız nedeniyle zora düşeceğiniz tek yer toplumsal medya değil, kahvehanede okey oynarken bile söyledikleriniz sizi sıkıntıya sokabilir. örnek olarak, çok yakın bulunmadığınız birine ilk cinsel deneyiminizi anlatmanız, o kişinin gidip bunu kim bilir sizi sevmeyen kişilere anlatmasına sebebiyet verebilir. 

İşte en mühim sual: İnsanlar niçin devamlı zaruri olmayan teferruatlardan söz etmek istiyor? Bu işin psikolojisi ne?

Kişide yoğun bir yetersizlik duygusu var ise kendisini başkalarına kanıtlamak için anlatabilir. Oversharing meydana getiren birisi, bir şeyler konuşmadığında kendisini noksan hissedebilir ve konuşmamak, onun kendisini bir asla şeklinde görmesine sebep olabilir. Örnek olarak meydana getirilen araştırmalar, bunu yapanlarda düşük kişilik saygısı bulunduğunu ifade ediyor.

tekrar 2012 senesinde meydana getirilen bir araştırmaya bakılırsa; oldukça çok teferruatlardan bahseden birinin, diğerlerine ”benim halimden anla, ben şöyleki şöyleki hissediyorum” mesajı verdiği düşünülüyor. Bu sebeple bunu yapanlar, ötekiler tarafınca duyguları anlaşıldığı süre daha oldukça sevileceklerine inanabiliyor.

Bilhassa narsistler bunu diğerlerini manipüle yapmak eylemek için yapabiliyor. Örnek olarak kendi otoritelerini diğerlerine kanıtlamak için enteresan lisan oyunları yapabilirler. Hatta daha birlikteliğin başlangıcında karşı tarafa kendiyle ilgili en derin konulardan laf eden birisi, çeşitli çıkarları için karşısındakini kendine bağlamayı amaç edinmiştir olabilir.

muhakkak ki bunu bir tek narsistler değil; anksiyete, bipolar ve depresyon şeklinde ruhsal hastalıkları olanlar da yapabiliyor. 

Meydana getirilen bir çalışmada; ıslak arttıkça kitlelerin, hayatlarındaki bilgileri daha çok paylaşma istekleri olduğu tespit ediliyor. Buradan anlayacağınız; haiz çıkalım dedelere.

17 ve 84 ıslak arasındaki kişilerle meydana getirilen araştırmada, yaşlıların gençlere bakılırsa yabancılara hususi bilgilerini daha basit ifşa ettikleri görülüyor. Üstelik asla karşımdaki şahıs ”iyi niyetli mi, yoksa fena birisi mi?” diye de düşünmüyorlar. Kendi anneannelerinizden, dedelerinizden bilirsiniz; ıslak aldıkça çocuk şeklinde oluyorlar. Bu yüzden onları bu mevzuda uyarmak size düşüyor. 

Velhasıl doğal ki bir tek ihtiyarlar değil, her yaştan kesim ”her şeyi her insana anlatmanın bir tehlike” bulunduğunu bilmeli.

• Kaynaklar: Hiwell App, Forbes, Medium
• Görsel Kaynakları: Small Businessify, Life Hacker, Entity Mag, Mic, Science of People, Dazeinfo, Fast Company, HuffPost UK, WIRED, The Verge, İnternet Havadis, bilgi, salık