Peki hangi ittifak/aday/parti ne benzer biçimde manipülasyonlarla seçmenleri etkilemeye çalıştı? Toplumsal medya platformları, seçim gündeminde iyice adil kalabildi mi?
Mevzuyu Sosyal Medya Manipülasyonu Araştırmacısı Dr. Tuğrulcan Elmas ile aldık. İşte kendisine yönelttiğimiz sorular ve cevapları:
Toplumsal medya platformları niçin ülkemiz’deki seçimlerdeki data kirliliğini engellemek adına hareket almadı?
örnek olarak Twitter’ın aslı astarı olmayan data içeren tweet’leri etiketlediği, havadis, bilgi, salık linklerine tıklamadan retweet’lediğinizde çıkan ikazları kaldırdırdığını da gördük. Bu şekilde bir durumda platformların yaşanmış olan sonuçtan görevli bulunduğunu söyleyebilir miyiz?
“Data kirliliğini engellemek yeni bir yol ister ve bu çözümler, üstünde çalışacak iş kuvveti gerektirir; para ister, bu da şirkete harcama anlamına gelir. Hem de platformlar data kirliliğini engellerken etken kullanıcılara ceza yağdıracağı için etken kullanıcıları küstürebilir ve sayılarını düşürebilir. Bu da ekonomik kayba neden olur.
Şundan dolayı etken kullanıcı sayısı demek daha çok reklam gören göz doğrusu daha çok reklam geliri demek. Bundan dolayı hiçbir platform hiçbir teşvik ya da baskı olmadan data kirliliğiyle savaşım etmeye çalışmaz şu sebeple işlerine gelmez.”
Toplumsal medya platformlarının doğru yapabildiği önlemlere rastladınız mı? Bunlar nedir?
“Twitter, Amerika seçimleri esnasında QAnon komplo teorilerini yürüyerek hesapları kapattı. 70 bin hesap kapatıldı ve QAnon’la ilgili tweet’lerin %85’i silindi. Benzer sert önlemleri başka ülkelerde de alabilirlerdi lakin yapmadılar.
Twitter bununla birlikte ‘Community Notes’ adlı yanıltıcı tweet’lerin altına okuyucu notu ekleme vasfı getirdi. Doğrusu düzmece haberlerin altına okuyucular doğrusunu yazabiliyorlar. Hemen hemen yaygın olmayan ve yayılınca da büyük ihtimalle tartışmalı olacak bir karar. Amma ve lakin yanlış bilginin önüne bir nebze geçebilir.
İLGİLİ HABER
Twitter, Beğendiğiniz veya Paylaştığınız Bir Tweet ‘Yalan Çıkarsa’ Bildirim Gönderecek
Feysbuk, sayfa şeffaflığı üstüne kararlar aldı. örnek olarak sayfanın eski adları, kaç yöneticisi olduğu ve yöneticilerinin nereden bulunduğunu sayfada yayınlıyor. Bu önlemler kafi değil fakat asla yoktan iyi. Benzer şeyi Twitter da yapabilir fakat yapmıyor.
2016’da Amerikan seçimlerinde Rusların manipülasyon yapmış olduğu ortaya çıkınca Feysbuk ve Twitter bu tip müdahaleleri raporlayıp verisini yayınlamaya başladı. Bu mevzuda gösterdikleri efor kafi olmasa da iyi bir başlangıçtı. Ümit ederim bunu hayata geçirmeye devam ederler. Twitter bu mevzuda yeni inisiyatifler almıştı lakin Elon Musk sonrasında bu proje donmuş gözüküyor.”
Geçtiğimiz günlerde ülkemiz’nin mahkeme kararları doğrultusunda Twitter tarafınca oldukça sayıda hesaba sıkıdüzen uygulanmıştı.
Elon Musk’a globalde de yoğun eleştiri yağdı sadece bu sonucu savundu. Bu mevzu, bahis ile alakalı görüşünüz nedir?
İLGİLİ HABER
Twitter, Seçim evveli ülkemiz’de Engellenen Bütün Hesapları Deklare etti: “Tehdit Olduğuna İnandığımız Bir ikaz Aldık”
“Elon Musk öncesinde de ülkemiz, Twitter’a mahkeme kararları doğrultusunda sıkıdüzen uygulanması (ülkemiz’den erişime engellenmesi) ihtiyaç duyulan hesapların listesini gönderiyor, Twitter da bu kararların bazılarını uyguluyordu.
Sansürlenen hesaplar da çoğu zaman hükûmetin PKK ya da FETÖ’yle ilişkili bulunduğunu iddia etmiş olduğu hesaplardı. 12 Mayıs’ta olan da değişik bir vaka değil. 4 hesap üstüne ülkemiz evvelinden mahkeme sonucu göndermiş. Twitter bu kararları yerine getirmemiş. Sonrasında 11 Mayıs’ta ülkemiz bu kararları hatırlatarak hesapların acilen kapatılmasını söylemiş doğrusu bir çeşit ültimatom vermiş.
Elon Musk bunu kabul edip hesapları sansürletmiş. Elon Musk’ın Twitter’ının eskiye bakılırsa yapmış olduğu yeni bir şey yok. Amma ve lakin vaka, Elon Musk’ın ‘kayıtsız şartsız hür fikir’ idealiyle çeliştiği için yabancı basın Musk’ı topa tuttu.
Yukarıda söylediğim benzer biçimde, platformlar için anne amaç kâr yapmak eylemek. Platformlar üstünde baskı olursa, erişime kapatılmakla ve kullanıcı doğrusu para kaybetmekle tehdit edilirlerse hür fikir benzer biçimde duygusal ideallerden vazgeçebilirler.”
İLGİLİ HABER
DarkWeb Havadis, bilgi, salık’den İlk Izahat Geldi! Seçimlerle alakalı Provokasyon Yapmış olduğu İddia Edilen Twitter Sayfalarına Soruşturma Açıldı
Seçim sürecinde en dikkat çekici manipülasyonlar sizce hangileriydi? Hangi ittifak bu mevzuda öne çıktı?
“AKP’nin seçim kampanyasının mühim bir parçası, muhalefetin terörist ve LGBT olduğu üstüne söylem yaymaktı. Kılıçdaroğlu özerklik getirecek, ona gidecek oylar askerimize kurşun… Bu tip paylaşımları Feysbuk reklamlarıyla, montaj videolarla, afişlerle yaydılar. Bunlar aslına bakarsan her insanın gözü önünde olduğundan dolayı uzun uzun yazmaya gerek yok.
AKP yanlıları, sosyal paylaşım platformunda koordine devinim edip yalan ya da birilerini hedef alan kampanyalarla öne çıktı. Ebabil Hareketi benzer biçimde gruplar hemen hemen her gün kampanya yapmış olup düzmece gündemler oluşturup içerik yaydılar. ‘Seccade’ kampanyası bunların en etkili örneklerindendi şu sebeple bu kampanya muhalif seçmene de geçti ve hakikaten gündem oldu.
Ali_Yesilda adlı, Ali Yeşildağ’ı öykünmek eden düzmece hesap, olmayan kaset görüntülerini Twitter’dan paylaştı, nedense bunlar sanki gerçekmiş benzer biçimde yayıldı. Havuz medyası ‘Ali Yeşildağ, Twitter hesabından Muharrem İnce’ye kaset kumpası kuruyor.’ diye paylaşımlar yapmış oldu. Bu da oldukça başarıya ulaşmış bir manipülasyondu. Hiçbir montaj, teknik bir başarı olmadan yalnız şamata yaratarak ‘İnce’ye kaset kumpası kuruldu.’ algısı seçmene verildi. Bu idrak da muhalefeti geçmiş olduğu için muhalefeti bölmekte başarıya ulaşmış oldu.
14 Mayıs’tan sonrasında da sosyal paylaşım platformunda zerzele bölgesinde AKP’nin ekseriyet olması üstüne tepkiler oldu. Kemal Kılıçdaroğlu bu tepkilerin olmaması gerektiği üstüne tweet attı. tüm bunlara rağmen AKP bunun üstüne kampanya yapmış oldu, ‘Sosyal paylaşım platformunda depremzedelere hakaret eden CHP’liler’ diye tepki gönderilerini her yerde yaydı. Çeşitli ünlülere ‘Depremzedelere söz ettiler’ diye videolar çektirdi. Erdoğan da izahat yapmış oldu. Çeşitli gönderilerin sahipleri tutuklandı ve tutuklanma görüntüleri de internette gösterildi. Bu da seçmeni konsolide eden etkili bir kampanyaydı.
CHP yanlıları daha oldukça influencer hesaplardan ‘meme’ diyebileceğimiz komikli paylaşımlarla öne çıktı. Muhalefetin bayanlara verdiği önemin altını çizen “7. ok Hanımcılık” videoları ve Kılıçdaroğlu’nun alçakgönüllü yaşantısını gösteren AirFryer kampanyası da buna misal.
nihayet zamanlarda bir de İnce yanlısı hesaplar türedi. Bunların bir kısmı AKP’liler tarafınca yönetiliyor benzer biçimde gözüküyor şu sebeple İnce çekildiğinde ‘Bir rey Memleket’e, Bir rey Erdoğan’a’ kampanyası yaptılar. CHP’liler bu durumu da kampanyaya çevirdi, iktidarın İnce’yi gazladığını her yerde yazdılar. Bunun doğru olduğu durumlar var lakin yanlış bulunduğunu düşündüğüm durumlar da var. örnek olarak bir fasıla ‘Muharrem İnce’ye Aşığız diyen hesaplar bot çıktı’ benzer biçimde bir havadis, bilgi, salık gösterildi. Bu vaka daha oldukça CHP yanlısı birinin İnce’yi trollemesine benziyordu. Doğrusu İnce’ye karşı kampanyanın bir parçasıydı.
Bir de Umut Özdağ sığınmacıların gönderilmesini gündeme ulaştırmak için zaman zaman paylaşımlar yapıyor. Önüne gelen şok edici ne var ise paylaşıyor. Bu paylaşımların bazılarının sonradan yanlış olduğu ortaya çıkıyor. Bundan dolayı Özdağ manipülasyon yapmış olabilmektedir.”
ülkemiz’deki seçim sürecinde yaşananların gezegende başka bir benzeri var mı?
“Amerika 2016 ve Amerika 2020. 2016’da cumhuriyetçiler toplumu kutuplaştırıp Cumhuriyetçiler’i Demokratlar, kaçaklar ve Müslüman düşmanlığı üstünden sandığa götürmeye çalıştılar ve siyahları Hillary’den soğutan paylaşımlarla Demokratlar’ı bölmeye çalıştılar. Başarıya ulaşmış oldular. 2020’de ise Demokratlar Trump nefreti üstüne birleşip sandığa gitti. Trump’ın yaymaya çalmış olduğu gerçek dışı komplo teorileri bu sefer tutmadı.”
Toplumsal medyadaki manipülatif içeriklerin seçim neticelerini etkilediğini varsayarsak bu vaziyet cemiyet hakkında neler söylemiş olur?
“Bu tip manipülatif kampanyalar toplumsal medyanın kuvvetli ve halkın dünya görüşü ve refah durumu içinde büyük farklar olan kutuplaşmış toplumlarda meblağ. ABD buna misal, orada siyahlara ‘Demokratlar da size karşı’, beyazlara ‘Kaçaklar istikbal, işlerinizi elinizden alacak’ benzer biçimde kampanyalar yapabilirsiniz. Fakat cemiyet dil-din olarak bölük olsa her insanın benzer kültür ve refah düzeyinde olduğu ve kitlelerin döğüş şamata istemediği İsviçre’de tutmaz örnek olarak. Kimse Almanca konuşan İsviçrelileri ‘Fransızca konuşanlar bu vatana karşı.’ şeklinde ifade ederek ikna edemez.”
İLGİLİ HABER
Seçimlerin Öyleki Yalnız Sandıkta Başlayıp Bitmediğini Gösteren Tarihin En Büyük Manipülasyon Skandalı: Cambridge Analytica
İLGİLİ HABER
Seçim Arifesinde Bunlara Dikkat: Tartışmalarda Arka Niyetli İnsanların Uyguladığı Manipülasyon Şekilleri
İLGİLİ HABER
Siyasetçilerin ve Medyanın Hepimizi Kandırmak İçin Kullandığı Manipülasyon Metodu: Cherry Picking
İLGİLİ HABER
