Nüzhet Gökdoğan Kimdir? – herdembilgiler

Tam adı: Hatice Nüzhet Gökdoğan
Doğum zamanı: 14 Ağustos 1910
Doğum yeri: İstanbul / ülkemiz
Ölüm zamanı: 24 Nisan 2003
Ölüm yeri: İstanbul / ülkemiz
Boyu: …
Burcu: Aslan
Ailesi: Mehmet Zihni Toydemir (babası), Nebihe Hanım (anası)
Eşi: Ali Mukbil Gökdoğan
Çocuk (ları): Gönül Gökdoğan (kızı), Can Gökdoğan (oğlu)
Mesleği: Gök Bilimci, Akademisyen
Etken Yılları: 1928-1980

konusunda

Hatice Nüzhet Gökdoğan ülkemiz’nin mühim hanım bilim adamları içinde yer almakta. Ülkemizin sayılı adları içinde yer edinen meşhur ilim insanı ilk Türk hanım gökbilimcidir.

Hatice Nüzhet Gökdoğan Yaşamı

Hatice Nüzhet Gökdoğan 14 Ağustos 1910 tarihinde İstanbul’da dünyaya geldi. Babası devrin mühim komutanları içinde yer edinen ve bununla beraber Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk‘ün de tabanca arkadaşı olan Mehmet Zihni Tokdemir, anası ise Nebihe Hanım’dır.

İlkokul ve ortaokul eğitimleri hakkında bir data bulunmamaktadır. Lise eğitimine ise günümüz şartlarında de hala etken olan Erenköy Kız Lisesi’nde adım atmıştır. 1928 senesinde lise eğitimini tamamlamış ve benzer dönemlerde devlet bursu kazanmıştır. Kazanılmış olduğu burs neticesinde Fransa’ya matematik-fizik sahasında lisans eğitimi alması için gönderilmiştir.

Hatice Nüzhet Gökdoğan öncelikli olarak Lyon Kız Lisesi’nde eğitim görmüş ve burada Fransızca lisan eğitimi almıştır. derhal arkasından benzer okulun adam kısmına geçmiştir. Burada bilhassa matematik ağırlıklı olarak dersler almıştır. Daha sonrasında Lyon Üniversitesi’nde eğitim görmüş ve 1932 senesinde matematik sahasında lisans eğitimini başarıyla tamamlamıştır.

Lyon Üniversitesi’nde eğitimini tamamladıktan bir sene sonrasında Paris Üniversitesi’nde fizik sahasında lisans eğitimi almaya adım atmıştır. Benzer zamanda Paris Gözlemevi bünyesinde yetişim yapmıştır. Dönem sonunda final imtihanlarına girmiş ve bütün sınavlarını başarıyla tamamlamıştır.

Yurtdışı eğitimlerini başarıyla tamamladıktan sonrasında yeniden ülkemiz’ye dönen Hatice Nüzhet Gökdoğan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi bünyesinde var olan Astronomi Enstitüsü’nde ilk Türk doçent unvanıyla göreve başladı. Burada çalmış olduğu zamanda üniversitenin bahçesine bir gözlemevi kurulması için meydana gelen çalışmalara etken olarak katılım sağlamış oldu.

1936 senesine gelindiğinde ise o dönemlerde Yüksek Mühendis Mektebi olarak herkesçe malum olan İstanbul Teknik Üniversitesi’ne müderris yardımcı görevine başladı. Bu göreve atanmasıyla beraber İstanbul Teknik Üniversitesi’nin ilk hanım çalışanı oldu.

1937 senesinde ise İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ne bağlı olarak hazırladığı doktora tezini tamamlamış oldu. Hazırlamış olduğu bu sav de üniversite tarihinin ilk doktora tezi olarak bir numaralı sav olarak kayıtlara geçti.

1938 senesinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nde vazife yaparken Mukbil Gökdoğan ile tanıştı. Çift 1938 senesinde evliliğe ilk adımını attı ve bu evlilikten iki evlatları dünyaya geldi. 1940 senesine gelindiğinde ise doçentliğe terfi etti. tekrar 1940 senesinde William Marshall Smart tarafınca yazılmış olan Spherical Astronomoy isminde mühim eserini dilimize çevirdi.

1948 senesine gelindiğinde profesörlüğe terfi etti. Benzer sene Türk Matematik Derneği’ni kurulması yönündeki çalışmalara katıldı. Benzemekte biçimde 1949 senesinde Türk Hanımefendiler Derneği’nin kurulmasına katkı sağlamış oldu. Belirli yıllarda Türk Hanımefendiler Derneği’nin başkanı olarak vazife yapmış oldu.

1951 ve 1952 tarihleri içinde Amerika’de var olan Michigan eyaletine gitti. Burada Wilson Dağ Gözlemevi ve Palamor Dağı Gözlemevi benzer biçimde mühim gözlemevlerinin merkezi olan Pasedana’da emek verme fırsatı buldu. Daha sonrasında ülkemiz’ye art döndü.

1953 senesinde beraberindeki astronomlarla beraber Türk Gökbilimci Derneği’ni kurdu. Ortalama 20 sene derneğin başkanlık görevini gerçekleştirmiş oldu. Benzer sene İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde dekan olarak vazife hayata geçirmeye başladı. Dekanlık görevine atanmasıyla beraber bununla beraber ülkemizin ilk hanım dekanı olma unvanına da haiz oldu.

1958 senesinde Astronomi Kürsüsü Başkanlığı görevine getirildi. Ortalama 22 sene bu vazifesi sürdürdü. Vazife yapmış olduğu süre süresince Basel, Meudon, Nice, Asiago benzer biçimde mühim rasathanelerle ortak emek harcamalar yapılmasını sağlamış oldu. 1971 senesine gelindiğinde Balkan ve Türk astronomların katılımıyla meydana gelen Kepler Sempozyumu’nu Astronomi Kürsüsü bünyesinde düzenledi.

1978 tarihinde yeniden dekan olarak atandı. Benzer sene içinde Silivri’de 2. Ulusal Astronomi Kongresi’ni gerçekleştirmiş oldu. Gerçekleştirdiği bu kurultay olanakları sayesinde Ulusal Gözlemevi fikrinin ortaya atılmasını sağlamış oldu. Böylece 1997 senesinde kurulacak olan Ulusal Gözlemevi’nin temelleri bu kongrede atılmış oldu.

Hatice Nüzhet Gökdoğan 1980 senesine gelindiğinde hem bölüm başkanı aynı zamanda dekan olarak sürdürdüğü görevlerinden emekli oldu. Yaşamı süresince özellikle astronomi sahasında ilklere imza atan ilk hanım ilim insanı olmasıyla birden çok genç hanıma da esin oldu.

24 Nisan 2003 senesinde ise kalp organı yetmezliği teşhisi konulmuş olan meşhur gökbilimci hayata gözlerini yumdu.

Videoları

resimleri