Nizamülmülk – herdembilgiler

Tam adı: Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin İshak et-Tûsî / Nizamülmülk
Doğum zamanı: 10 Nisan 1018
Ölüm zamanı: 14 Ekim 1092
Doğum yeri: Tus, Horasan
Ölüm yeri: Nihavend, Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Çocuk (ları): Ahmed bin Nizâmülmülk, Şemsülmülk Osman, Müeyyidülmülk, Fahrülmülk, İzzülmülk, Ziyaülmülk, İmadülmülk
Mesleği: Devlet adamı, politika bilimcisi, vezir
Etken Yılları: 1063 – 1092 yılları arası
Toplumsal Medyada
Başlıklar

konusunda

Nizamülmülk kimdir? Nizamülmülk, 10 Nisan 1018 doğumlu Farslı devlet adamı ve politika bilimcisidir. Büyük Selçuklu Devleti’nin veziri ve bununla beraber Siyâsetnâme adlı politika temalı kitabın yazarıdır. Nizamülmülk adı, devlet düzeni anlamına gelmektedir. Aslolan adı Ebu Ali Kıvamuddin Hasan bin İshak et-Tûsî’dir. 

İran’ın, Horasan bölgesinin Tus şehrinde dünyaya gelen Nizamülmülk, Gazne Devleti’nin sınırlarında var olan bir döneme denk gelmiştir. İlk olarak devlet adına vazife hayata geçirmeye Gazne sultanları için adım atmıştır. Gazne Devleti’nin Horasan bölgesinin valisinin yanında çalışmaya başladıktan sonrasında 1059’da Gazneli Devleti’ne Horasan valisi olmuştur. 1064’te Büyük Selçuklu Devleti’ne vezir olarak atanmıştır.

O devrin halifesi olan Kaim Biemrillah tarafınca Nizamülmülk unvanı kendisine taltif edilmiştir. Böylelikle bu unvanla tanınmaya adım atmıştır.

Vezirliğiyle beraber 1064 senesinden öldürülmüş olduğu 1092 senesine kadar aralıksız olarak 29 sene süresince Büyük Selçuklu Devleti’ne hizmet etmiştir. Alp Arslan ve Melik Şah Hükümdarlarının dönemlerinde vezirlik şeklinde mühim bir vazifesi yapmıştır.

Nizamülmülk’ün meclisi sanat ve ilim adamlarının toplandığı bir yer haline gelmiştir. Abbasi halifesi de, kendisine ve meclisine saygı eder, danışırdı. Devlet düzenini ve asayişi korumasıyla başarı göstermiş bir vezir olduğu yayılan Nizamülmülk’ün bununla beraber birden çok cami, mescit ve vakıf eserleri bulunur.

Büyük Selçuklu Devleti için mühim bir devlet görevlisi olan Nizamülmülk devlet adına yönetimsel, adli, mali, askeri, toplumsal ve kültürel birden çok sahada yenilikler yapmıştır. Siyeru’l-mülk ya da en oldukca herkesçe malum olan adı Siyasetname olan  politika temalı mühim bir yaratı ortaya koymuştur. Birden çok şehirde Nizamiye Medreselerini kurmuştur. Öğrencilere sağlanan burs ve vatan hizmetlerinin mucidi olarak bilinmektedir. Hem de devletlerin toprak idaresi için oluşturulan hukuku yenilik ikta sisteminin mucididir. Dünyadaki ilk danışma teşkilatının ise kurucusu olarak tanımlanır.

14 Ekim 1092 tarihinde Nizamülmülk, Hasan Sabbah’ın kurucusu olduğu Haşhaşi tarikatından bir üyenin kendisini sırtından hançerlemesi neticesinde şehit edilmelidir. Mezarı, İran’ın İsfahan kentinde bulunur.

Yapıtları

1. Siyasetname
2. Nizamiye Medreseleri

Videoları

https://www.youtube.com/watch?v=WdUqz61_YIo

resimleri