Evvelinden Gümüşhane’deki 12 bin senelik Dipsiz Göl’ün dibinde gömü bulmaya çalışmak için nasıl yok edildiğini hatırlarsınız. bundan farklı olarak tekrar 12 bin senelik Hasankeyf’in betona gömülmesi benzer biçimde vakalar ülkemizdeki bir çok insanı, organik ve zamanı miraslarımızın geleceği mevzusunda endişelendirmişti.
Bu endişelerin arasına, şimdi de oluşumu 60 milyon sene alan Kapadokya’daki peri bacaları da eklendi. Peki Kapadokya’da neler olabilmektedir? Peri bacaları hakikaten de iş makineleri ile yıkılıyor mu? Toplumsal medyaya yansıyan detaylar üstünden bir derleme yaptık.
Oluşumu 60 milyon daha evvelki bir volkanik patlamalarla süregelen peri bacalarının yer almış olduğu Kapadokya; 5 ilimize dağılan 250 kilometre karelik bir organik miras:
Geçen milyonlarca sene içinde sel suları ve rüzgarların toprağı aşındırmasıyla meydana gelen bu yapılara dünya üstünde son derece ender rastlanıyor. İnsanların yerleşik hayata geçmesinden sonrasında şehirleştikleri Kapadokya’da pek oldukça zamanı ev ve dini yapı da var. Bir başka deyişle peri bacaları ve Kapadokya yalnız ülkemiz adına değil, bütün insanlık adına haiz çıkılması ihtiyaç duyulan organik miras.
Ağustos 2022’de Kapadokya Çevre Platformu, bölgede meydana getirilen yol çalışmalarıyla “yıkılmadık peri bacası kalmayacak” açıklamasında bulunmuştu:
Platformun sözcüsü Mükremin Tokmak’ın Cumhuriyet’e yapmış olduğu beyanatlar gündemde geniş yer bulmuştu. Kendisinin peri bacalarına ziyan verildiğini iddia etmiş olduğu bu açıklaması esnasında yol emekler 1,5 ayını geride bırakmıştı. Açıklamanın tamamı şu şekildeydi.
“Alttaki kayaları keserek ve bir Doğu Roma İmparatorluğu manastırını yok ederek buraya yol açıyorlar” diyen Tokmak, “Yapımı devam eden yol güzergahında peri bacaları, manastırlar, inanılmaz oluşumlar var. Hemen hemen Saklı Kilise’nin üstünden geçiyor yol. Burası 45 metrelik bir dağ kütlesini rampayı düzlemek için yukarıdan aşağıya doğru oyuyorlar. Buralarda inanılmaz bir yarık açacaklar. O bölgede kırılmadık, yıkılmadık bir peri bacası, manastır kalmayacak. İleride de benzer gerekçeyle, araçların sarsıntısı sebebiyle dikkat edilmesi gereken bir hasara niçin olacak. İnanılmaz bir kırım var ve kimsenin sesi çıkmıyor” diye konuşmuştu.
Peki peri bacalarına ziyan verdiği iddia edilen yol nereye yapılıyor?
yok değil karayoluyla aralarında 4,9 kilometre ara var olan Ortahisar ve Göreme ilçeleri içinde meydana getirilen bir emek harcamadan kelam ediliyor. Bu iki ilçe içinde, iddialarda da vurgulandığı benzer biçimde pek oldukça zamanı yapı var. En önemlisi de Kapadokya içinde kalan bir alan olduğundan dolayı endişeler daha yol emekleri başladığından beri var, emekler ilerledikçe endişeler de büyüyor.
Tartışmalardan ortalama 1,5 ay sonrasında gösterilen şu video, peri bacalarının yol yapım emekleri için yıkıldığı iddiasını tekrardan gündeme getirdi:
Mebus ve CHP Umumi Reis Yardımcısı Ali Öztunç’un videosu sosyal paylaşım platformunda tartışmaların fitilini tekrardan ateşledi. Karşıcılık cephesinden mevzuya destek verilirken havadis, bilgi, salık kanalları da vakası kamuoyuna taşımaya başladı.
Sadece Ortahisar Belediyesi, yıkılanların kaçak inşa edilmiş WC’ler bulunduğunu belirtti:
Bölgedeki vatandaşlar tarafınca çekilen görüntülerden birinde, Doğu Roma İmparatorluğu dönemine ilişkin olan 2 bin senelik Saklı kilisenin derhal peşinden yol geçmiş olduğu görülüyor:
Kelam konusu yol çalışmalarına dair havadan çekilen bir görüntü de şu biçimde:
Tartışmalara 1990 senesinde kurulan ÇEKUL Vakfı da iç oldu, yol çalışmalarını durdurma çağrısı yapılmış oldu:
Yasalara gore 1. Aşama Arkeolojik ve Naturel Sit Alanı olarak geçen yerlerde çivi çakılmasına bile izin verilmiyor. Kapadokya da bunlardan birisi:
İzne doğal olan bilimsel emekler haricinde bu alanlarda yapılaşmaya izin verilmiyor. Hatta o şekilde ki bu alanlarda arazi sahibi olan vatandaşlar bile kendi topraklarında çivi çakması için izin almaları gerekmektedir. Bu izinler alınırken bölgedeki nebat örtüsüne, toprak yapısına ve silüetine ziyan verilmemesi şartı koşuluyor. Sadece yol benzer biçimde halk yapı ve ve yapıları; organik afetler neticesinde meydana gelen hasarı gidermek için meydana getirilen bakım emekleri bu kapsamın haricinde tutuluyor, elbet tekrar bölgeye ziyan vermeden hazırlanması gerekmektedir.
Özetle; Kapadokya’daki tartışmalı yol emek harcaması Nevşehir İl Hususi İdaresi tarafınca meydana getirilen bir halk emek harcaması olduğundan dolayı aslen yasal:
Doğrusu itirazların sebebi çalışmaların kanun dışı olması değil, dikkatli ve özenli bir halde yapılmaması, organik ve zamanı mirasa ziyan verildiği iddiası.
Bölgeye dair net bilgiler paylaşıldıkça size aktarmayı sürdüreceğiz. Bu süre zarfında bölgeden kati data aktarmayan kaynaklara güvenmemenizi, sosyal paylaşım platformunda münakaşaya girmeden evvel iddia ve açıklamaların kaynaklarını denetim etmenizi öneririz.
