İsmet İnönü – herdembilgiler

Tam adı: Mustafa İsmet İnönü
Doğum zamanı: 24 Eylül 1884
Ölüm zamanı: 25 Aralık 1973
Doğum yeri: İzmir
Ölüm yeri: Ankara
Ailesi: Reşit Efendi, Cevriye Temelli Hanım
Eşi: Mevhibe İnönü (e. 1916–1973)
Çocuk (ları): Erdal İnönü, Özden Toker, Ömer İnönü, İzzet İnönü
Mesleği: Asker ve siyasetçi
Etken Yılları: 1893-1927 yılları arası

konusunda

İsmet İnönü kimdir? İsmet İnönü, 24 Eylül 1884‘te İzmir’de dünyaya gelmiş olan ülkemiz Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı, ikinci Cumhurbaşkanı olan asker ve siyasetçidir Reşit Efendi ve Cevriye Temelli Hanım’ın ikinci oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Tam adı Mustafa İsmet İnönü’dür. İsmet Paşa olarak da bilinmektedir. İlk ve orta öğrenimini Sivas’ta tamamlamıştır. 1897’de İstanbul’daki Mühendishane İdadisi’ne giden İnönü, 1903 tarihinde  Mühendishane-i Berr-i Hümâyun’a doğrusu topçu okulundan  topçu teğmeni olarak mezun olmuştur.

1906 tarihinde Erkân-ı Harbiye Mektebi’ni birincilikle tamamlamıştır. Edirne’deki 2. Ordu’nun 8. Topçu Alayı’nda . Kurmay yüzbaşı rütbesiyle 3. Pil Bölük komutanı olarak yetişim yapmıştır. İki sene sonrasında 2.Süvari Fırkası’nın oluşturmayı olmuştur. 31 Mart İsyanı’nda Devinim Ordusu’nda vazife almıştır. 1910’da 4. Kolordu oluşturmayı, 1911’de Yemen Kuvayi Mürettebe Komutanlığı oluşturmayı olmuştur. 1912 tarihinde binbaşı rütbesine haiz olmuştur.

1914 senesinde Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği ve Harbiye Nazırlığı’na atanan Enver Paşa’nın ordunun yenileştirilmesi hareketinde vazife almıştır. 1914’te 1. Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla Kafkas Cephesi’nde yer aldı.  Mustafa Kemal Paşa ile Kolordu Komutanı olarak bu cephede vazife yapmış oldu. Megiddo Muharebesi’nde yaralanınca İstanbul’a dönüş yapmış oldu.

24 Ekim 1918’de Harbiye Nezareti Müsteşarlığı’na atanmıştır. 1920’de Ankara’ya giderek bir süre Mustafa Kemal Paşa ile çalıştı. Fevzi Paşa’nın çağrısıyla şubat sonlarında İstanbul’a dönse de Mustafa Kemal Paşa’nın çağırmasıyla Ankara’ya art dönerek İstanbul ile resmî olarak bağlarını koparmıştır. 23 Nisan 1920 tarihinde oluşturulan TBMM’ye Edirne mebus olarak iştirak etmiştir. Benzer sene  Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı görevine geldi. Çerkez Ethem ayaklanmasında ve o dönem çıkan dahil isyanların bastırılmasında etken rol oynamıştır.

1921’de Yunan ilerlemesi durdurulunca Miralay rütbesinden Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu. Büyük Saldırı’un peşinden başarısından dolayı Ferik rütbesini aldı. Mustafa Kemal Paşa tarafınca Kurtuluş Savaşı’nın peşinden ateşkes için Mudanya’ya gönderildi.

Cumhuriyet Yılları

Cumhuriyetin İlanından sonrasında Mustafa Kemal ile yakın siyasal ortaklaşa iş devam etmiştir. 1923’te ülkemiz Cumhuriyeti’nin ilk hükümetini kurmuştur. Peşinden Halk Fırkası daha sonrasında adı Cumhuriyet Halk Partisi olan partinin umumi reis vekilliğini üstlenmiştir. İsmet İnönü ülkemiz Cumhuriyetinin ilk Başbakanı olmuştur. Döneminde Cumhuriyetin ilk devrimleri yapılmaya başlanmıştır. 1926’da Orgeneral rütbesine terfi etmiştir. İnönü, 1937 senesine kadar başbakanlık görevini sürdürmüştür.

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Kasım 1938 tarihinde ölümü üstüne muhteşem toplanan TBMM kararlarıyla cumhurbaşkanlığına seçildi. Ülkeyi savaştan ırak tutarak barışçıl bir siyaset benimsemiştir. Eğitim sahasında yenilikler yapmıştı. Banknot paralarda cumhurbaşkanlarının resminin bulunması kararını getirerek para ve pulların üstünde var olan Mustafa Kemal Atatürk resimlerini kaldırtıp yerine İsmet İnönü portresi koydurmuştur.

1950 umumi seçimlerinde CHP iktidarı yerini DP’ye bırakmıştır. İsmet İnönü de cumhurbaşkanlığından ayrılmıştır. 1960’lı yıllarda CHP ile DP içinde tartışmalar daha da artmıştır. Başta İnönü oluş suretiyle CHP’nin mühim üyelerine saldırılar düzenlenmiştir.

27 Mayıs Darbesinin peşinden cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e,  Cevdet Sunay ile beraber muavin olmuştur. 1971 tarihinde CHP Umumi Sekreteri Bülent Ecevit’le düşünce anlaşmazlığına düşerek çekilme etmiştir. 25 Aralık 1973’te Ankara, Pembe Köşk’te vefat etmiştir. Peşinden Anıtkabir’e defnedilmiştir.

Askeri Hizmetleri

Rütbesi : Orgeneral

Komutası:

1.  4. Kolordu
2. 20. Kolordu
3. 3. Kolordu Garp Cephesi şimal Kesimi Garp Cephesi

Çatışma/savaşları:

1. 31 Mart Ayaklanması
2. Balkan Savaşları
3. I. Dünya Savaşı
4. Kafkasya Cephesi · Sina ve Filistin Cephesi
5. Türk Kurtuluş Savaşı
6. Garp Cephesi

Videoları

resimleri