Amortisman Nedir? Nasıl Hesaplanır? – herdembilgiler Blog

İşletmeniz bir varlık (varlığın eskimesi veya yıpranması gerekmektedir) satın aldığında, varlığın maliyetini işletme gideri olarak vergiden düşebilirsiniz. Sadece Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri, bu varlığın maliyetini tahmini yararlı ömrüne yaymanız icap ettiğini söyler. Bu nevi uzun vadeli kesintiye yıpranma oranı kısaca amortisman denir.

• Amortisman, uzun vadeli bir işletme varlığı için kesintileri birkaç seneye yaymak için muhteşem, harikulade bir yöntemdir.
• İşletme tarafınca satın alınan varlığın amortismana doğal olarak tutulması için 1 seneden çok kullanılması gerekmektedir.
• Amortismanı hesaplamanın en gerekli yolu, varlığın maliyetinden, ekonomik geçerliliği süresince rastgele bir kurtarma değerinden çıkarmaktır.
• Amortisman muhasebe ve vergi amaçları için değişik biçimde ele alınır, sadece en gerekli hesaplama aynıdır.
• Her sene amortisman giderlerini bir yerden düşmek, işletme verginizi azaltmanın bir yoludur.

Amortisman Çeşitleri Nedir?

Aşağıda 3 değişik amortisman türünü bulabilirsiniz:

1. Düzgüsel amortisman

Düzgüsel kısaca eşit tutarlı amortisman, Maliye bakanlığı tarafınca tespit edilen oranlara gore hesaplanır.

2. Azalan bakiyeler metodu

Azalan bakiyeler yönteminde satın aldığınız varlık ilk sene alış karşılığı üstünden, takip eden yıllarda ise net defter kıymeti üstünden hesaplanır. Eğer bilanço esasına gore defter tutuyorsanız, azalan bakiyeler yöntemini kullanmayı tercih edebilirsiniz.

3. Olağanüstü amortisman

VUK madde 317’de anlatılan olağanüstü amortisman; sel ve zerzele benzer biçimde organik afetler yüzünden  ziyan olan varlıkları olan işletmelerin başvurabileceği bir yöntemdir. Bu sayede işletmeler lüzumlu başvuruları uygulayarak varlıklarının belirli bir bölümünün amortize edilmesini isteyebilir.

Amortisman Nasıl Çalışır?

İşletmeniz uzun soluklu kullanım için bir mal satın aldığında, amortisman isminde olan yıpranma oranı olanakları sayesinde malın maliyetini birkaç seneye yayarak kesinti yapabilirsiniz. Vergi Usul Kanunu, bu nevi malları (araçlar, makineler, teçhizat ve mobilya benzer biçimde) maddi varlıkları olarak adlandırır.

Diyelim ki işletmeniz için 4.000 TL’ye bir varlık satın aldınız. Bu varlığın kullanım ömrünün 5 sene bulunduğunu ve değerinin her sene %5 azaldığını varsayalım. Bu sayede işletme vergi beyannamenizde her sene 800 TL’lik amortisman kesintisi yapabilirsiniz.

Amortisman, bir tek bir varlığın süre içinde kullanım harcamasını gösteren bir muhasebe yöntemidir. Ürünü nasıl satın aldığınızla, gerçek fizyolojik durumuyla ya da işletmenizde gerçekte kaç sene kullanıldığıyla hiçbir ilgisi yoktur. 

Hangi Varlıklar Amortisman Ayrılır?

Amortismana doğal olarak tutabileceğiniz işletme varlıklarının türlerine maddi varlıklar denir. Vergi Usul Kanunu’nun 269 sayılı maddesinde yer edinen bu varlıklar aşağıdaki şekildedir:

• Demirbaşlar
• Araçlar 
• Mobilya
• Telifler
• Gayrimenkul

İşletmeniz tarafınca gelmektedir getirici faaliyetler için kullanılan varlıkları amortismana doğal olarak tutabilirsiniz. Amma ve lakin varlığın belirlenebilir bir yararlı ömre haiz olması, malın işletmenin kullanımında bir seneden çok kalması, kıymetini kaybedebilir bir yapıda olması ve amortisman değerlemesinin yapılacağı süre işletmenin kullanımda olması gerekmektedir.

Amortisman Nasıl Hesaplanır?

Amortismanı hesaplamak için bilmeniz gerekli olanlar aşağıdaki şekildedir:

• Varlığın satın alınması, nakliye, kurulum ve eğitim iç oluş suretiyle varlığın maliyeti (varlık bazında)
• Varlığın yararlı geçerliliği (ekonomik hayat, yaşam olarak da adlandırılır)
• Kullanım ömrünün sonundaki kıymeti.

Amortisman, işletmelerin bu gider kalemini vergiden düşmesi amacıyla her sene hesaplanır. 

Amortisman Hesaplama misal

Bir reklam ajansının çalışanları için 50 dizüstü PC satın aldığını varsayalım. Bu pahalı bir satın almadır, sadece işletme dizüstü bilgisayarların maliyetini amortismana doğal tutabilir. Bu sayede ajansın vergi yükümlülüğünü birkaç sene süresince azaltabilir.

Malın kıymeti: 50.000 TL

Yararlı geçerliliği: 4 sene

Düzgüsel amortisman hesaplama misal

50.000/4 = 12.500 TL

Azalan bakiyeler metodu misal

Azalan bakiyeler yönteminde amortize edilecek varlık için ilk sene ve sonraki seneler için değişik hesaplamalar kullanılır.

İlk sene için: (Varlığın kıymeti/Varlığın yararlı geçerliliği) x 2

(50.000/4) x 2 = 25.000 TL.

İkinci sene için: (Varlığın kıymeti – Birinci senenin amortize tutarı) / Varlığın Yararlı geçerliliği x 2

(50.000 – 25.000) / 4 x 2 = 12.500 TL.

Üçüncü sene için: [(Varlığın değeri – ilk yıl amortize tutarı) – ikinci yıl amortize tutarı)] / Varlığın yararlı geçerliliği x 2

 [(50.000 – 25.000) – 12.500 ]/ 4 x 2 = 6.250 TL.

3. seneyi takip eden yıllarda bu formül kullanılarak benzer biçimde devam edilmelidir.

Ajans, bütün dizüstü bilgisayarları ilk sene içinde amortismana doğal olarak tutarak, büyük bir vergi indiriminden yararlanma ya da bunu birkaç seneye yayma seçeneğine haizdir. Bu aşamada şirket kendilerine en oldukça yarar temin edecek amortisman yöntemini seçebilir.

Amortisman Oranları 2022

Aşağıda TÜRMOB tarafınca belirlenen amortisman tablosunda öne çıkan amortisman oranlarını ve yarar ömürlerini bulabilirsiniz:

Amortisman Sıralaması

Amortismanın İşletmelere Tesiri ne demektir?

Bir varlığın kıymet kaybetmesi aslen bir işletme için iyi bir şey olabilir, bundan dolayı gelecekteki vergi indirimlerine izin verir.

• Varlık maliyetleri vergi indirimleriyle dengelenebilir.
• Kesintiler, amortisman aşaması kanalıyla birkaç senelik vergi beyannamelerine uygulanabilir.

Devlet, şirketinizin varlıklarının kademeli olarak amortismanını tanımanıza ve bu kıymet kaybını vergilerinizden mahsup olarak kullanmanıza izin vererek ana para yatırımını teşvik eder.

Amortisma İle alakalı En Oldukça Sorulan Sorular

1. Patent amortismana doğal midir?

Evet tabiidir. Vergi Usul Kanunu 365 No’lu Umumi Tebliğe gore patentin amortisman oranı yüzde 6,66 ve yararlı geçerliliği 15 senedir.

2. Birikmiş amortisman nedir?

Marka patent benzer biçimde şirketlerin kullandığı, fakat maddi olmayan varlıkların değerlerinin yararlı geçerliliği süresi içinde sıfırlanabilmesini için kullanılan bir hesaplama yöntemidir.  

3. PC amortisman süresi ne kadar?

Bireysel bilgisayarlar, el bilgisayarları (PDA) ve sunucu bilgisayarlar (Server) için amortisman süresi 4 senedir.

4. Binek araç amortismanı ne kadardır?

Otomobiller ve taksiler (Jipler ve arazi taşıtları iç) için amortisman süresi 5 senedir. Otomobil amortisman hesaplama azalan bakiyeler metodu ile hesaplanabilir.

5. Amortisman süresi ne kadar?

Amortisman süresi amortismana doğal tutumsal kaynağın türüne gore değişmektedir. Bağlantıya tıklayarak TÜRMOB tarafınca belirlenen amortisman tablosuna ulaşabilirsiniz.

6. Amortisman gideri nedir?

Şirketiniz bir varlık (varlığın eskimesi veya yıpranması gerekmektedir) satın aldığında, varlığın maliyetini işletme gideri olarak vergiden düşebilirsiniz. Bu nevi uzun vadeli kesintiye yıpranma oranı kısaca amortisman gideri denir.

7. 2022 amortisman alt sınırı nedir?

Amortisman sınırı 2022 için 2.000 TL’dir.