Aklın ve Mizahın Sınırlarını Zorlayan 20 Kara Komedi Filmi!

“yaşam yakın planda trajedi, geniş açıda komedidir”

Charlie Chaplin

Bütün gezegeni tesiri altına alan Covid-19 pandemisi vatanımızda de varlığını her geçen gün daha oldukca hissettiriyor. Bir yanda hastalığa yakalanma kaygısı öteki yanda karantina şartlarına ayak uydurma zorluğu varken sakin kalmaya çaba göstermek ve uğraşmak gittikçe zor hale geliyor. Evde kalmış olarak vücudumuzu hastalığa karşı koruyabiliyoruz sadece günden güne us sağlığımızı ve muhakeme yeteneğimizi yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalıyoruz. Her sıkıntılı durumda olduğu benzer biçimde bu felakette de sanatın ve mizahın iyileştirici gücüne sığınmak yapılabilecek en aklı selim fiil.

Gülmece ve Beyaz perdenin Hayırsız Evladı: Siyah Güldürü

Güldürü filmlerinde tebessüm etmek basittir. Mekanlar aydınlık, kalabalıktır. ehemiyetli bir kısmının tip olduğu film karakterleri keyifli ve çoğu zaman coşkuludur. Karakterlerin başına ne gelirse gelsin, aslına bakarsak ziyan görmedikleri hissiyatı meydana gelir. Sadece siyah güldürü filmleri büyük ihtimalle bu gelenekleri barındırmaz. İnsanların hakkında latife bile yapmadıkları din, ölüm, harp, organik afet ve us hastalığı benzer biçimde “dikkat edilmesi gereken” mevzuları ele alan bu filmlerde, büyük ihtimalle ağlatısal vakalar vuku bulur. Bu trajedilere karşın filmin genelinde mizahi bir yaklaşım lakırdı mevzusudur.

Bu biçim filmlerden keyif alabilmek gülmece duygusunun yanında ayrıca lakırdı konusu dikkat edilmesi gereken vakalara karşı serinkanlı bir perspektif ve büyük resmi görebilme yetisi gerektirir. Ve bu beceri bir kez kazanıldı mı, zihniniz trajedi geçirmez hale gelmektedir. Ikimiz de herdembilgiler olarak, bu ruhsal muharebede cephanesiz kalmamanız için, sizinle birbirinden trajikomik 20 siyah güldürü filmi paylaşıyoruz. (Filmler alfabetik sıradadır.)

Adams Æbler / Adem’in Elmaları

Anders Thomas Jensen‘in yazdığı ve yönettiği Adams Æbler, mahkumiyet süresinin nihayet birkaç ayını izole bir kilisede geçirmek suretiyle hapishaneden şartlı tahliye edilen bir Neo-Nazi çete lideri Adam’ı merkezine alır. Kilisenin iflah olmaz derecede iyimser papazı Ivan; hırsızlıktan ve tecavüzden mahkum edilmiş alkolik Gunnar ile yalnızca çokuluslu şirketleri soyan Khalid’in hayatına girmesiyle Adam’ın çetesine dönme planları sekteye uğrayacaktır. İnsan doğasının sınırlarında gezindiği vaka örgüleri ve güç tercihlerle karşı karşıya bıraktığı karakterleriyle tandığımız Anders Thomas Jensen, Adams Æbler ile iyi ve fena kavramlarına örneksiz bir perspektif getiriyor.

Barton Fink

Kariyerleri süresince Fargo, The Big Lebowski, A Serious Man benzer biçimde siyah güldürü türünde filmler çeken Coen kardeşlerin yönettiği Barton Fink, New York’lu meşhur bir oyun yazarının, film senaryoları karalamak için California’ya gelmesi sonrasında yaşadıklarını mevzu, bahis alıyor. Yazarlık sürecini ve keyif kültürünü irdeleyen film, The Tenant, Sullivan’s Travels, The Shining benzer biçimde pek oldukca filme referanslar veriyor.

Buffet froid / Soğuk Büfe

Siyah komediden bahsedip Buffet froid’i bu listeye almamak ayıp olurdu. Bertrand Blier’nin 1979 tarihindeki filmi, esasında kabahat ve heyecan türünde bir film olmasına karşın çağıl kent yaşamının yabancılaştırdığı ve tabiri yerindeyse canavarlaştırdığı insanları anlatırken siyah mizahtan beslenir. Başrollerinde Gérard Depardieu, yönetmenin babası Bernard Blier ve Jean Carmet’nin yer almış olduğu Buffet froid, hayatları garip ve sıradışı bağlantılarla birine bağlanan üç insanın maceralarını mevzu, bahis alıyor. Bu üç insanın; işi olmayan, genç bir adam olan Alphonse Tram, onun tek komşusu polis kafa müfettişi Morvandieu ve Alphonse’un karısının katili olan bir adam bulunduğunu söylersek hikayenin absürdlüğüne dair bir düşünce edinebilirsiniz.

Choyonghan kajok / Sakin familya

Babalarının işinden atılması üstüne kent haricinde bir barıncak açan Kang ailesi, günler süresince bekledikleri ilk müşterilerini odasında ölü bulurlar. Halihazırda fena giden işlerinin bu şekilde bir talihsiz vakadan etkilenmemesi için kolları sıvayan aile, kendilerini zaman içinde sıradışı bir metanet ve soğukkanlılık kazandıkları olayların içinde bulur. Kim Jee Woon’un ilk filmi olan Sakin familya, periyodunun ötesinde bir siyah güldürü.

Cornetto Üçlemesi: Shaun of the Dead, Hot Fuzz, The World’s End

Edgar Wright, Simon Pegg ve Nick Frost’un ortaklık neticesi beliren Cornetto üçlemesi Shaun of the Dead, Hot Fuzz ve The World’s End filmlerinden meydana geliyor.

hayatıyla ne yapacağına karar vermemiş Shaun isminde bir adam ve yakın arkadaşı Ed’in patlak veren bir zombi felaketinde yaşadıklarını özetleyen ve zombi/yıkım klişelerini, duygusal güldürü klişeleriyle birleştirip bunu kendine özgü gülmece anlayışıyla harmanlanmasıyla beliren Shaun of the Dead;

Başarıya ulaşmış ve yetenekli polis memuru Nicholas Angel’ın asayişin birazcık çok berkemal olduğu bir kasabaya sürülmesinin peşinden yaşamış olduğu trajikomik vakaları özetleyen Hot Fuzz;

23 senenin peşinden bir araya gelen beş mektep arkadaşının başına gelen vakaları anlatırken, dostluk, aşk, bira ve galaksi dörtgeninde köşe kapmaca oynayan ve insan olmaya dair çeşitli tanımların yanında kendi tarifini de muzip bir dürüstlükle özetleyen The World’s End;

siyah güldürü filmlerinin başta gelen yapımlarındandır. Üç filmin türü değişik olmasına karşın, hepsinde de büyümeye direnen, çağıl gezegenimizin karşısında dostluğa, içkiye ve mizaha tutunan karakterler müşaahade ediyoruz. Bu karakterler bizlere, mutluluğun ani oldukca tanımı bulunduğunu ve evvelde yapılmış hazır tariflere ayak uydurmak zorunda olmadığımızı hatırlatıyor.

De grønne slagtere / Çaylak Kasaplar

tekrar bir Anders Thomas Jensen klasiği… Filmi slapstick güldürü hissiyatı veren “Çaylak Kasaplar” benzer biçimde talihsiz bir çeviriyle tanısak da, De grønne slagtere “kan donduran” bir gülmece barındırıyor içinde. Film, despot patronlarının yanından ayrılarak kendi kasap dükkanlarını açan sürekli terlediği için toplumsal ortamlarda alay konusu olmuş Svend ile anne ve babasını kaybetmiş olduğu ikiz kardeşi Eigil’i ise 7 senelik bir bitkisel hayata mahkum eden bir trafik kazasından sonrasında yaşamının odağını yitirmiş Bjarne’ın trajikomik öyküsünü konu alıyor. Fazlasını söylersem spoiler vermiş olurum. Kesinlikle izleyin.

Den Brysomme Mannen / Uyumsuz Adam

Norveç’ten bir siyah komediyle, Jens Lien’in yönettiği Den Brysomme Mannen ile listemize devam ediyoruz. Oraya nasıl geldiğini anımsamadığı bir kente varan Andreas, kısacık zamanda burada bir evi, işi hatta bir eşi bir öteki deyişle kurulu bir düzeninin bulunduğunu farkeder. Sadece oldukca geçmeden etrafındaki kitlelerin us dışı derecede duygusuz bulunduğunu ve olağandışı biçimde saçma gündemlere haiz bulunduğunu farkeden Andreas olanları sorgulamaya başlayacaktır. Yönetmeni Jens Lien’e nazaran bu filmi hususi kılan, “duygulardan yoksun bir cemiyet fikrini dışa vurma biçimidir”.

Festen / Şölen

Thomas Vinterberg’ün yönettiği Festen, babalarının 60. yaşı şerefine düzenlenen şenlik için bir araya gelen bir aileyi merkezine alır. 1996 senesinde Danimarka Ulusal Radyosu’nda geçen bir aldatmaca yayınından esin alınarak kaleme alan filmimizde, babası şerefine yapmış olduğu konuşmada tatsız aile sırrını ortaya döken Christian’ın yaşadıkları anlatılıyor. Başta aile terimi oluş suretiyle, pek oldukca dikkat edilmesi gereken mevzunun mizahi bir tonda anlatıldığı Festen, Dogma 95 Manifestosu’na münasip biçimde çekilmiştir.

Four Lions

Christopher Morris’in yönettiği Four Lions, dört beceriksiz Britanyalı cihatçının fiil girişimini özetleyen satirik bir siyah güldürü filmi. Garp’nın İslamiyet ile özdeşleştirdiği terör vakalarını yansız bir yaklaşımla ele alan film, yalnızca birer terörist olarak yaftalanan kişilerin hayatlarına insani bir nazar açısıyla bakmayı başarmış. Senaristlerden önde gelen Christopher Morris’in filmi yazmaya başlamadan evvel üç sene süresince araştırma yaptığını; terörizm uzmanları, gizli saklı servis, imamlar ve müslümanlarla görüştüğünü ekleyeyim.

Gwoemul / mahluk

nihayet devrin en örneksiz ve vizyon sahibi yönetmeni Bong Joon Ho Bong’nun üçüncü uzun metrajlı filmi olan Gwoemul, tabiatın gülmece anlayışının ne denli siyah olabileceğini gösteren bir janr filmi. Cenup Kore’deki bir Amerikan ordu üssünden Han Nehrine dökülen düzinelerce formaldehit şişesi, nehirde yaşayan bir amfibiyi mutasyona uğratır ve birkaç sene içinde amfibi şehre ürkütücü salan devasa bir canavara dönüşür. Bigün Han Nehri’nde bir gezintiye çıkan bu canavar, ırmak kıyısında bir büfe işleten Park ailesinin ufak kızları Hyun Seo’yu kaçırır. Uyumsuzluklarını bir kenara bırakan aile, kent lağımlarında aramaya koyulur.

Hacivat Karagöz Niçin Öldürüldü?

Levent Kazak’ın Türk gölge oyununun başta gelen karakterilerinden olan Hacivat ve Karagöz’ün hayatından yola çıkarak değindiği Hacivat Karagöz Niçin Öldürüldü? filmini Ezel Akay yönetti. Geri planda 14. yüzyıl Anadolu’sunu ve o dönem Türk’lerin hayat tarzını objektif ve keyifli bir üslupla ele almış olduğu film, her insanın günahını yüzüne ifade eden gülmece anlayışları yüzünden başları derde giren Hacivat ve Karagöz’ün trajikomik öyküsünü mevzu, bahis alıyor.

Hunt for the Wilderpeople / Vahşiler Firarda

Taika Waititi’nin Barry Crump’ın Wild Pork and Watercress adlı kitabından uyarladığı film, evvelinden sayısız ailenin yanında kalan Ricky Baker’ın öyküsünü mevzu, bahis alır. Yeni koruyucu ailece Yeni Zelanda kırsalında bahtiyar bir hayat devam eden Ricky, üvey annesinin ani ölümünden sonrasında çocuk esirgeme kurumunun onu art alma niyetini öğrenir. Hayatından vazgeçmeye asla niyeti olmayan Ricky, üvey babasıyla beraber ormanın derinliklerine doğru bir kaçış yolculuğuna koyulur. muhakkak ki bütün diyar ve çocuk esirgeme kurumu yetkilileri peşlerine düşecektir.

Kraftidioten / Buz, Kar ve İntikam

Başrollerinde Stellan Skarsgård ile Bruno Ganz’ın yer almış olduğu film, misal bir yurttaş olan kar küreyici şöförü Nils’in, gereğinden fazla dozdan öldüğü söylenen oğlunun bir adam öldürmeye kurban gittiğini düşünmesi sonrasında onun katillerini arama sürecinde başına gelen trajikomik vakaları mevzu, bahis alıyor. Beyazperde ve reklam filmi yönetmeni Hans Petter Moland’ın çekmiş olduğu bu kapkara komedi-aksiyon, Berlin Film Festivali’nde prömiyerini yapmıştı.

Life of Brian / Brian’ın Yaşamı

İngiliz Monty Python ekibi tarafınca çekilen Life Of Brian, Nasıra’da İsa’yla benzer gün doğan Brian’ın öyküsünü anlatır. Başına gelen garip vakalar ve aksi durumlar neticesinde halk tarafınca mesih olarak kabul edilen Brian her ne ölçüde inkar etse de bir türlü halkı mesih olmadığına inandıramaz. Gösterildiği dönem pek oldukca münakaşaya yol açan film, Hristiyan gruplar tarafınca dine küfretmekle suçlandı. Anti-hristiyan tonu olduğu ve İsa ve İncil’i açıkça aşağıladığı söylenen film, ilk çıkmış olduğu zamanda İrlanda, Singapur ve Norveç’te bir bütün olarak yasaklanmıştı.

Relatos salvajes / Asabiyim Ben

Yönetmenliğini Damián Szifron’un üstlendiği bu antolojik siyah güldürü, stres altındaki insan davranışlarının aşırılığını ve insalığın intikam arzusunu keşfe çıkan altı kısa filmden meydana geliyor. Bürokratik yozlaşma, sosyo-ekonomik eşitsizlik, adaletsizlik benzer biçimde günlük yaşamımızı direkt etkileyen dikkat edilmesi gereken kavramları ele alan film, insan psikolojisine dair gerçekçi varsayımlarda bulunmakta.

Thank You For Smoking

Christopher Buckley’nin benzer adlı romanından uyarlanan Thank You For Smoking, milyar dolarlık tütün endüstrisini, Big Tobacco’nun kafa sözcüsü Nick Naylor’ın nazar açısıyla özetleyen bir satirik güldürü. Bir taraftan işini iyi halletmeye işçi Nick, öteki taraftan 12 yaşındaki oğlu için bir rol modeli olmaya çalışacaktır. Filmimizde bilhassa Nick’in “Ölüm Tacirleri” diye tabir etmiş olduğu tütün, tabanca ve alkol lobicileriyle olan sohbetleri bile filmi siyah güldürü halletmeye yeter acımasızlıkta.

The Death of Stalin / Stalin’in Ölümü

The Thick of It, Veep, In The Loop benzer biçimde politik taşlamalarıyla herkesçe malum olan hiciv ustası Armando Iannucci’nin yönettiği film, Stalin’in ölümünün peşinden beliren kaos ortamına odaklanıyor. 1953’te yaşamını kaybeden Joseph Stalin’in zehirlendiği, tıbbı bir komplo kurbanı olduğu benzer biçimde suikast komploları varlığını korurken, Fabien Nury ve Thierry Robin’in benzer adlı grafik romanından uyarlanan filmin hangileri olduğu mevzusunda siyah güldürü tadında bir fikri var benzer biçimde görünüyor. Ayrıca filmin Rusya’da yasaklandığını söylememe gerek yok sanırım.

The Lobster

Bekar olmanın yasadışı olduğu distopik bir toplumu özetleyen filmimizde, eşi tarafınca terkedilen David’i izliyoruz. Ormana yakın bir otele yerleştirilen David’e kendine yeni bir eş bulması için 45 gün süre verilir. Bu süre zarfında kendine münasip bir eş bulamazsa yönetim tarafınca gerçekleştirilecek bir operasyonla seçtiği bir hayvana dönüştürüleceği söylenir. Otelde kısa zamanda dost edinen David, kendine benzeyen bir eş arayışına girer sadece vakalar {hiç de} beklediği benzer biçimde gelişmez.

The Royal Tenenbaums / Tenenbaum Ailesi

Wes Anderson’ın yönettiği The Royal Tenenbaums, üç çocuklu işlevsiz Tenenbaum ailesini konu alıyor. Çocukluklarında değişik alanlarda gösterdikleri kabiliyetlerle başarı göstermiş olan Chas, Margot ve Richie babalarının evi terketmesinin peşinden gösterdikleri muvaffakiyetler yerini hatalar ve düş kırıklıklarına bırakır. 20 senenin peşinden babaları Royal Tenenbaum’un aile üyelerine ölümcül bir hastalığa yakalandığını ve nihayet günlerini ailece geçirmek istediğini söylemesi üstüne aile bir araya gelmektedir. familya, yabancılaşma, kimlik benzer biçimde hayatımızı derinden etkileyen kavramlara değişik bir perspektiften bakar.

Vavien

Senaristliğini Engin Iyi sabahlar’ın değindiği Vavien, karısı ve oğluyla mutsuz bir hayat devam eden Celal’i konu alıyor. Bir Anadolu taşrasında elektrikçilik icra eden Celal’in yegane eğlencesi Samsun’da gittiği pavyon kaçamaklarıdır. Orada işçi Sibel’e aşık olan Celal, karısı Sevilay ile ilişkisini “bitirip” yeni yaşamı için planlar yapar. Sadece Celal’in hiçbir planı yolunda gitmez. Taylan biraderlerin yönettiği film, mütevazi bir mevzuya haiz olmasına karşın yereli evrensele dönüştürmesi ve aile, cinsiyet eşitsizliği, yabancılaşma, sertlik benzer biçimde kavramlara yapmış olduğu göndermelerle hem diyar sineması aynı zamanda siyah güldürü türü külliyatında hususi bir yere haizdir.