2022 Dünya Kupası’ndaki Akılalmaz Olaylar

ülkemiz bu sefer Dünya Kupası’nda olmasa da biz iç bütün sporseverlerin gözü Katar’da düzenlenen 2022 Dünya Kupası maçlarında… Önümüzdeki 1 ay süresince sürecek turnuva süresince, web kullanımının da tavan yapacağı düşünülüyor. 

Sadece 2022 Dünya Kupası’nın daha daha evvelki etkinliklerden ayrılan garip bir tarafı da var. Düzenlenmeye başladığı 1930 senesinden bu yana dünya kültürlerinin birbirleriyle kaynaştığı bu etkinlikte teknoloji, kim bilir ilk kez neyi nasıl konuştuğumuzu bu kadar etkiliyor. 

Katar’ın Dünya kupasına ev sahipliği yapacağı aslına bakarsak 2010 senesinden bu yana belliydi:

Yalnız 1 ay sürecek turnuva için Katar’da 12 senedir, ortalama 5 milyon işçinin çalışmasıyla 8 stadyum, sayısız otel ve yüzlerce hatta binlerce etkinlik alanı inşaa edildi:

Hatta bu stadyumların haiz olduğu teknolojiler de merak konusu fakat…

Stadyumlardaki soğutma sistemleri

…inşaatlar esnasında 6500’den çok göçmen çalışan yaşamını yitirdi:

Göçmen çalışan ölümleri büyük tartışmaları, boykot hareketlerini bununla beraber getirdi ve taraftarlar, Katar’daki etkinliğe gitmeme kararları almaya başladılar. Katar’da yaşamını kaybeden göçmen işçilerin sayısı, ülkedeki büyükelçilikler vesilesiyle edilinilip The Guardian tarafınca haberleştirilmiş ve Katar bu iddiaları reddetmişti. Arkasından kaza yapan göçmen işçilerin tazminat benzer biçimde haklara ulaşması için emek harcamalar yapılmış oldu.

Turnuva için 220 milyar dolar para harcayan sadece 3 milyon nüfusu olan Katar’ın stadyumları içini doldurmak için tek güvenilmiş olduğu mevzu, bahis ise turizmdi: 

Hamad Internasyonal Havalimanı, Doha-Katar @Christopher Pike/Bloomberg

Katar’daki oteller @ArabianBusiness

Sözde her ülkeden kitleler halinde turistler istikbal ve harcanan 220 milyar dolar misliyle art kazanılacaktı.

O da olmadı ve iddialara nazaran Katar, daha turnuva başlamadan her ülkeden istikbal belirli sayıdaki taraflara günlük 250 riyal, kısaca 1300 TL ücret öneri etti:

Almanya taraftarları @Hassan Ammar/AP

Üstelik memleket başına seçilecek bu 1600 taraftarın bütün harcamaları karşılanacaktı. Maaşlı taraftarlardan beklentiler de son derece basitti: Minimum 2 hafta süresince durmak, turnuva ve memleket hakkında sosyal paylaşım platformunda pozitif yönde paylaşımlar oluşturmak…

Hatta bir başka iddiaya nazaran her ülkenin formasını giyip marşını ifade eden aslen “Pakistanlı gündelikçi taraftarlar” ortaya çıkmaya başladı:

Düzmece olduğu iddia edilen taraftarlar @MLS Buzz/Twitter

Katar’ın sınır komşusundan gelen bu insanoğlu için günde 10 dolar ücret ödendiği yazıldı.

Aslen Pakistanlı fakat türbinlerde Alman, İngiliz, Norveçli olan taraftarlar ani hortlayınca her şey fıkraya dönüştü, şu şekilde videolar görmeye başladık: 

Katar hükümetinin talebiyle FIFA, turnuvadan iki gün evvel stadyumlarda alkol satışını yasakladı ve LGBT taraftarlara karşı önlemler alındı. FIFA Başkanı tepkiler karşısında da batılı ülkeleri suçladı:

FIFA Başkanı Gianni Infantino @GettyImages

“Eğer bu en büyük sorun ise ben çekilme edip plaja yatmaya gidiyorum. Müslüman memleket olunca büyük bir sorun olabilmektedir! Bu nihayet dakika değişikliğinin sebebi, o anne kadar yapmış olup yapamayacağımızı görmekti” 

“Ben normal olarak Katarlı değilim, Arap değilim, Afrikalı değilim, gay değilim, engelli veya göçmen çalışan değilim. Fakat onları anlıyorum bundan dolayı yabancı bir ülkede, bir yabancı olarak ayrımcılığa uğramak ne demek biliyorum.”

“Eğer Avrupa bu göçmenlerin kaderini hakikaten önemsiyorsa, Katar’ın yapmış olduğu benzer biçimde hukuki yollar açarak, bu kişilerin Avrupa’ya çalışmaya gelmesinin önünü açar. Onlara bir istikbal ve birazcık ümit sağlar.”

Tirbünlerde alkol tüketmeye alışkın yabancı taraftarlar, ansızın gelen alkol yasağına karşı şu şekilde çözümler geliştirdiler:

Yasaklar alkolle sınırı olan kalmadı normal olarak:

• Stat etrafındaki barlar, maçtan sonrasında 1 saat açık kalması kararlaştırıldı
• cemiyet içinde flörtleşmek yasaklandı
• Amigo hanımefendiler omuzdan mısra kadar örtülü giysilerle mütevazı giyinmek zorunda
• Yüksek sesli müzik kulak kabartmak ve sövgü yapmak eylemek yasak.
• Domuz eti tüketmek yasak.

Durum bu şekilde olunca turistlerin mühim bir kısmı, baskılar ve yasaklar sebebiyle Dubai’deki otellerde kalmayı tercih etmeye başladı. çünkü Dubai, daha yumuşak ve garp kültürüne münasip kurallara haiz bir Arap ülkesi. 

Bir yasak da direkt alan içine uygulandı: LGBT+ topluluğuna simgesel olarak destek verme anlamı taşıyan One Love kol bandının takılması yasaklandı, takan futbolcuya sarı kart verileceği açıklandı: 

Ekip kaptanları tarafınca klasik kol bandı yerine seçilen bu kol bandı, öncelikli olarak Hollanda tarafınca kullanılmıştı. Arkasından pek oldukca Avrupa ülkesi tarafınca desteklendi. Sadece FIFA Katar’da yasakladı bu bandı, hatta para cezası yanına bir de takana sarı kart cezası eklendi. Ekip kaptanlarının kart görmemesi için ülkeler bu pazu bandından caymak zorunda kaldılar.

Bütün bu tartışmaların gölgesinde meydana gelen turnuva açılış seramonisinde kılıçlar konuşunca dünya, kültürlerin kaynaştığı bu etkinliğe birazcık şüpheyle yaklaşmaya başladı:

@FIFA

muhakkak ki ellerinde kılıçlarla sahnede dolaşan bir tabur adamın bu gösterisi, memleket kültürünün bir yansımasıydı. Elbet o an kimse ziyan görmedi. Sadece bu kültürel göstergelerin, hazırlanırken 6500 işcinin yaşamını kaybetmiş olduğu stadyumlardan birinde sergilenmesi kutupları keskinleştiriyordu.

İklim, fırsat eşitsizliği, açlık ve gelmektedir adaletsizliği benzer biçimde sorunlara parmak basmış olduğu aktivist kimliğiyle tanınan meşhur artist Morgan Freeman da açılışta ifade etti: 

çalışan ölümlerinin gerçekleştiği bir organizasyona iştirak etmesi nedeniyle topa tutuldu Morgan Freeman. Bir çok insan, kendisinden yaşananlara tepki göstermesini bekledi. Sosyal paylaşım platformunda çokça paylaşılan “İnsanlık, Afrikalı bir anne çocuğuna ‘Tabağındaki yiyecek bitecek’ diye bağırdığında kurtulacak.” sözü falan da hatırlatıldı doğal. Sadece Freeman bir tek işini yapmış oldu.

bundan farklı olarak Freeman, Katar’ın tanınan YouTuber’ı Ghanim al-Muftah ile insan hakları ve beraberlik mesajlarıyla dolu bir konuşma da yapmış oldu. al-Muftah bu sırada Kur’an okudu, peşinden ikili Michalengelo’nun Adam’in Yaradılışı tablosunun bir versiyonunu canlandırdı:

@FIFA

Ayrıca bilmeyenler için Morgan Freeman, ilk kez simgesel bir halde “yaratıcı” rolünü üstlenmiyor. Kendisi pek oldukca dini motif ve hiciv içeren 2003 yılında yapılmış Bruce Almighty (Aman Tanrım) filmimizde Tanrı karakteriyle ak perdeye çıkmıştı.

Bir de bedevi entarili maskot çıktı doğal ortaya…

Casper’ın Orta Şark esintileri taşıyan bir versiyonu gibiydi. Katar’ın bu etkinlikle garp ülkelerin hakimiyetinde olan popüler kültürü yapıbozuma uğratma çabasının bir ürünüydü bu maskot da… Doğal daha evvelki Dünya Kupası maskotlarından oldukca daha sempatik ve iyi bir dizayna haiz bulunduğunu sözcüklerle ifade etmek mümkün.

Ronaldo ve Messi’nin vaka yaratan fotoğrafı da ilk bakışta belli olmasa da Dünya Kupası göndermesine sahipti:

Ronaldo ve Messi’ni benzer anda paylaşmış olduğu resim

İkilinin üstüne satranç oynadığı Louis Vuitton çantası, aslına bakarsak Dünya Kupası’nın taşındığı çantanın ta kendisi. üstünde oynanan satranç oyunu da aslına bakarsak hakikaten oynanmış ve berabere bitmiş bir oyun. Daha çok detayı aşağıdaki içeriğimizde bulabilirsiniz:

İngiltere – İran maçının başlangıcında İranlı futbolcular, ülkelerindeki protestoya destek verme amacıyla ulusal marşlarını okumadılar:

memleket yönetimi başı açık gezdirilmiş olduğu için gözaltına alınan ve bu sırada baskıcı rejim polisi tarafınca 16 Eylül 2022 tarihinde öldürülmüş olduğu söylenen Masha Amini’nin cinayetinden görevli tutuluyor. Furbolcular da Amini vakasından sonrasında sokağa dökülen halka destek vermek amacıyla var olan rejime ilişik ulusal marşı okumayarak tepki gösterdiler.

Taraftarlar da enteresan vakalar yaşamaya başladılar. Güvenlik görevlileri, maç izlemeye gelen futbol yazarı Grant Wahl’dan üstündeki tişörtü değiştirmesini istemişler, sebebi de gökkuşağı desenli olması:

“Güvenlik görevlisi Amerika-Galler maçı için geldiğim stadyuma beni almadı. “

Grant’ın bu paylaşımına Katar’ın tanınmış bilim adamlarından Dr. Nayef Bin Nahar da şu şekilde cevap verdi:

“Bir Katarlı olarak gurur duyuyorum. Batılılar değerlerinin evrensel olmadığını ne vakit anlayacak bilmiyorum. Eşit derecede saygı gösterilmesi ihtiyaç duyulan değişik değerlere haiz başka kültürler de olduğu bilinmektedir. Unutmayalım ki Garp insanlığın sözcüsü değildir.”

Kültürel beraberlik sembolü olan bir etkinliğin kültürel çatışmaya dönüştüğünü gösteren bu nihayet vakayla beraber müşaahade ediyoruz ki Katar, aslına bakarsak haiz olduğu değerleri batılı ülkelere göstermeye çalışmakta. 

Görünen o ki etkinlik süresince futbol haricinde daha pek oldukca vakası tartışacağız. 2022 Dünya Kupası hakkında daha çok içeriğimize göz atmayı ihmal etmeyin, düşüncelerinizi yorumlar kısmına bekliyoruz: